Jak czytamy w komunikacie, który opublikowany został na stronie NIK, chodzi o udaremnienie przeprowadzenia kontroli dotyczącej zasad przekazywania darowizn, a także wydatków na sponsoring, zakup usług medialnych, prawnych i doradczych.
"Było to działanie bezprawne - niezgodne z konstytucją i ustawą o NIK, która gwarantuje Izbie możliwość kontrolowania wszystkich firm, instytucji czy organizacji, które wykorzystują środki i majątek państwa" - informują przedstawiciele NIK.
Zawiadomienia dotyczą między innymi PKN Orlen
Dalej w sprawozdaniu NIK wymienia jednostki, których dotyczą zawiadomienia. Wśród nich znalazł się PKN ORLEN oraz firmy zależne od tego koncernu - PGNiG SA, ENERGA SA oraz Sigma Bis SA oraz zależnych od PZU spółek: Alior Bank SA oraz Link4. Część tych firm była wcześniej wielokrotnie kontrolowana przez Izbę, m.in. w 2017 r. ORLEN i ENERGA, kiedy to Najwyższa Izba Kontroli również sprawdzała wydatki na sponsoring i usługi medialne. Prezesem zarządów obu tych firm był wówczas obecny prezes PKN ORLEN Daniel Obajtek.
Z kolei fundacje, które uniemożliwiły przeprowadzenie najnowszej kontroli, to Fundacja ORLEN, Fundacja ENERGA, Fundacja BGK im. J.K. Steczkowskiego oraz Fundacja PGNiG im. I. Łukasiewicza.
Opracowanie własne NIK na podstawie ustaleń kontroli
/
NIK
841 milionów złotych przeznaczonych na darowizny
Jak czytamy, same wydatki na cele promocyjne i usługi doradcze to "obecnie oczywiste pozycje w kosztach prowadzenia działalności gospodarczej". NIK zaznaczyła przy tym, że "dziewięć skontrolowanych przez NIK spółek z udziałem Skarbu Państwa w latach 2017-2021 przeznaczało także duże środki na darowizny, a więc na taką formę wspierania inicjatyw społecznych, która jest najmniej korzystna z punktu widzenia darczyńcy, ponieważ w najmniejszym stopniu jest związana z jego promocją".
"W sumie firmy te przeznaczyły na darowizny blisko 841 milionów złotych, a 81 procent tej kwoty przekazały utworzonym przez siebie fundacjom, z czego 152,5 miliona złotych dostała Polska Fundacja Narodowa. W tym samym czasie na sponsoring spółki przeznaczyły około 795 milionów złotych, przy czym wydatki na ten cel wzrosły w 2021 roku ponad dwukrotnie w porównaniu z 2017 roku, choć nie było to uzasadnione poprawą ich wyników ekonomicznych" - czytamy w informacji.
Sponsoring był kontrolowany. Darowizny - nie
Dodano także, że sam sponsoring miał być kontrolowany. Poddawano także weryfikacji, na co szły przekazywane sumy. Inaczej jednak było w przypadku darowizn.
"Spółki nie sprawdzały bowiem, czy utworzone przez nie fundacje wykorzystywały otrzymane pieniądze, a jeśli tak, to w jaki sposób. Prowadziło to do kuriozalnych sytuacji - firmy przekazywały kolejne darowizny, choć wcześniejsze niemal w całości leżały na kontach bankowych fundacji. Z kolei one same tak szeroko określały swoją działalność statutową, że mogły przekazywać otrzymane darowizny niemal na dowolny cel" - wskazano.
Dwa zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstw w związku z TVP SA
W komunikacie podano także, że Izba "w związku z wynikami przeprowadzonej kontroli Funkcjonowanie, gospodarka finansowa i wydatkowanie środków przez spółkę Telewizja Polska SA złożyła dwa zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstw, o których mowa w art. 296 § 3 w zw. z 296 § 1 oraz w art. 296 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku - Kodeks karny, polegających na tym, że w okresach zajmowania powierzonych im stanowisk lub pełnienia obowiązków osoby obowiązane do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby prawnej - spółki Telewizja Polska SA, będącej spółką z wyłącznym udziałem Skarbu Państwa - mogły wyrządzić jej szkodę majątkową łącznie w wielkich rozmiarach".
"Złożone zawiadomienia dotyczą zawierania, w tym pomiędzy określonymi osobami między sobą, oraz rozliczania umów dotyczących działalności między innymi Telewizyjnej Agencji Informacyjnej (TAI). W wyniku czynności kontrolnych i zgromadzonych dowodów ustalono okoliczności wskazujące na możliwość nadużycia uprawnień oraz niedopełnienia ciążących na odpowiedzialnych osobach obowiązków, co - w ocenie Izby - stanowi podstawę do zawiadomienia organów ścigania" - wyjaśniono.
Na wykresach zamieszczonych w komunikacie wskazano, jak malały wydatki na kampanie w TVN. Głównymi beneficjentami było TVP i Polsat.
Opracowanie własne NIK na podstawie ustaleń kontroli
/
NIK