Wcześniejsza emerytura dla nauczycieli? ZUS wyjaśnia, jakie warunki trzeba spełnić

Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym

To świadczenie przysługuje każdemu pracownikowi, niezależnie od stażu, po osiągnięciu ustawowego wieku.

• Kobiety mogą przejść na emeryturę w wieku 60 lat, mężczyźni w wieku 65 lat.
• Wysokość emerytury zależy od zwaloryzowanych składek emerytalnych, środków z subkonta (w tym z OFE, jeśli jesteś jego członkiem) oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego (kwoty z lat pracy przed 1999 rokiem). Dzieli się to przez średnie dalsze trwanie życia.
• Waloryzacja zwiększa wartość składek i kapitału początkowego w zależności od inflacji i wysokości wynagrodzeń.
• Masz prawo do emerytury od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego, ale ZUS wypłaci ją najwcześniej od miesiąca złożenia wniosku.

Emerytura nauczycielska na podstawie Karty Nauczyciela

Ta opcja, dostępna na "starych zasadach", wymaga spełnienia konkretnych warunków stażowych. Nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni w placówkach objętych Kartą Nauczyciela.

• Do 31 grudnia 2008 roku musisz mieć co najmniej 30 lat zatrudnienia, w tym minimum 20 lat pracy nauczycielskiej w co najmniej połowie obowiązkowego wymiaru zajęć.
• Jeśli pracowałeś w szkołach, placówkach czy ośrodkach specjalnych (np. schroniskach dla nieletnich), wystarczy 25 lat zatrudnienia, z czego 20 lat pracy nauczycielskiej w szkolnictwie specjalnym.
• Musisz złożyć wniosek o przekazanie środków z OFE na dochody budżetu państwa.
• Musisz rozwiązać stosunek pracy na swój wniosek.
• Wyjątki od rozwiązania stosunku pracy: Świadczenie przysługuje również, gdy Twój stosunek pracy wygaśnie lub zostanie rozwiązany z inicjatywy dyrektora (np. z powodu likwidacji szkoły, zmian organizacyjnych lub powrotu ze stanu nieczynnego).

Nowa emerytura nauczycielska: Od 1 września 2024 r.

To najnowsza opcja, wprowadzona przez nowelizację Karty Nauczyciela. Dla kogo? Nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni (art. 1 Karty Nauczyciela), którzy rozpoczęli pracę przed 1 stycznia 1999 roku.

Kiedy możesz przejść:

• Od 1 września 2024 r. – jeśli urodziłeś się przed 1 września 1966 r.
• Od 1 września 2025 r. – jeśli urodziłeś się po 31 sierpnia 1966 r. a przed 1 września 1969 r.
• Od 1 września 2026 r. – jeśli urodziłeś się po 31 sierpnia 1969 r.

Warunki:

• Rozwiązujesz stosunek pracy na swój wniosek.
• Masz co najmniej 30 lat okresu składkowego, w tym minimum 20 lat faktycznej pracy nauczycielskiej w co najmniej połowie obowiązkowego wymiaru zajęć.
• Nie przysługuje Ci prawo do emerytury nauczycielskiej na podstawie art. 88 ust. 2a Karty Nauczyciela.

Wysokość emerytury nie jest niższa niż kwota najniższej emerytury. Wysokość świadczenia zależy od zwaloryzowanych składek, kapitału początkowego i środków z subkonta (dzielonych przez średnie dalsze trwanie życia). Środki z subkonta nie podlegają dziedziczeniu.

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne

To świadczenie jest dostępne dla nauczycieli pracujących w konkretnych typach placówek. Dla nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych w publicznych i niepublicznych przedszkolach, szkołach, placówkach kształcenia ustawicznego, młodzieżowych ośrodkach, poradniach psychologiczno-pedagogicznych, ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych i placówkach zapewniających opiekę uczniom poza miejscem zamieszkania.

Warunki:

• Wiek: Stopniowo rosnący wiek – od 56 lat dla kobiet i 61 lat dla mężczyzn w latach 2025-2026, aż do 59 lat dla kobiet i 64 lat dla mężczyzn w latach 2031-2032.
• Co najmniej 30 lat stażu ubezpieczeniowego, w tym minimum 20 lat pracy nauczycielskiej w co najmniej połowie obowiązkowego wymiaru zajęć.
• Rozwiązujesz stosunek pracy.
• Prawo do świadczenia kompensacyjnego utrzymasz do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

Emerytura pomostowa. Dla pracujących w szczególnych warunkach

Ta opcja dotyczy nauczycieli, którzy pracowali w placówkach o specyficznym charakterze. Dla nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych pracujących w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, okręgowych ośrodkach wychowawczych, schroniskach dla nieletnich i zakładach poprawczych.

Warunki:

• Wiek: 55 lat dla kobiet, 60 lat dla mężczyzn.
• Staż ubezpieczeniowy: Minimum 20 lat dla kobiet, 25 lat dla mężczyzn.
• Staż pracy w szczególnych warunkach: Co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (w pełnym wymiarze czasu pracy).
• Po 31 grudnia 2008 roku musisz wykonywać pracę w szczególnych warunkach.
• Jeśli nie wykonywałeś pracy w szczególnych warunkach po 2008 roku, możesz ubiegać się o pomostową emeryturę, jeśli na 1 stycznia 2009 roku miałeś 15 lat takiej pracy.
• Podobnie jak świadczenie kompensacyjne, prawo do emerytury pomostowej zachowujesz do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.