Podstawę prawną przyznawania urlopu bezpłatnego stanowi paragraf 1 artykułu 174 Kodeksu pracy, który mówi, że na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego. Istotne jest tu słowo „może”, ponieważ przyznanie takiego urlopu nie jest obowiązkiem zatrudniającego i wniosek pracownika może spotkać się z odmową.
Jak długo może trwać urlop bezpłatny?
Przepisy nie określają maksymalnego czasu trwania urlopu bezpłatnego. Oznacza to, że jego długość zależy od porozumienia między pracownikiem a pracodawcą. W praktyce urlopy bezpłatne trwają od kilku dni do kilku miesięcy. Należy jednak pamiętać, że w przypadku urlopu bezpłatnego dłuższego niż 3 miesiące, strony mogą zastrzec możliwość jego wcześniejszego odwołania z ważnych przyczyn.
Kiedy można wziąć urlop bezpłatny?
Prawo nie reguluje sytuacji, w jakich pracownik może wystąpić do pracodawcy o udzielenie urlopu bezpłatnego. Co więcej, wniosek pracownika nie musi zawierać uzasadnienia, choć podanie przyczyny może zwiększyć szansę na pozytywne rozpatrzenie. Wśród najczęstszych przyczyn wnioskowania o urlop bezpłatny pojawiają się: potrzeba dłuższego odpoczynku, konieczność zaopiekowania się bliską osobą, chęć podjęcia nauki lub kursu, wyjazd zagraniczny. Odrębny zapis w Kodeksie pracy dotyczy sytuacji, gdy pracownik ubiega się o urlop bezpłatny u jednego pracodawcy w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy. W takiej sytuacji pracodawca również może udzielić urlopu bezpłatnego.
Jakie są zasady udzielania urlopu bezpłatnego?
Aby skorzystać z urlopu bezpłatnego, pracownik musi złożyć pisemny wniosek do pracodawcy. Pracodawca nie ma obowiązku jego uwzględnienia. Wniosek powinien zawierać:
- imię i nazwisko pracownika,
- stanowisko,
- prośbę o udzielenie urlopu bezpłatnego,
- okres, na jaki ma być udzielony,
- datę i podpis.
Nie ma obowiązku podawania przyczyny wniosku, ale jej wskazanie może być pomocne.
Czy urlop bezpłatny wlicza się do stażu pracy?
Co do zasady, okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, takie jak prawo do urlopu wypoczynkowego czy nagrody jubileuszowej. Wyjątkiem jest urlop bezpłatny udzielony w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy na podstawie art. 174¹ Kodeksu pracy; w takim przypadku okres ten wlicza się do stażu pracy, pod warunkiem powrotu do macierzystego pracodawcy po zakończeniu urlopu.
Czy można zwolnić pracownika przebywającego na urlopie bezpłatnym?
Pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym jest chroniony przed wypowiedzeniem umowy o pracę przez pracodawcę. Wyjątkiem są sytuacje, gdy dochodzi do likwidacji lub upadłości pracodawcy, bądź w przypadku zwolnień grupowych. W takich przypadkach ochrona przed zwolnieniem nie obowiązuje.