Subskrybuj nas na Youtube
W piśmie do ministry rodziny pracy i polityki społecznej Agnieszki Dziemianowicz-Bąk zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk wskazuje, że osoby, którym sąd opiekuńczy powierzył sprawowanie pieczy bieżącej nad dzieckiem, nie mogą się ubiegać o świadczenie wychowawcze 800 plus. Zaznaczył, że pozbawia to np. osierocone dzieci możliwości uzyskania należnego wsparcia.
Brak zachowania ciągłości wdzypłaty świadczenia
ZRPO przywołał sytuację małoletniego chłopca, którego rodzice nie żyją. Rodzinie wypłacano 500 plus do listopada 2022 r., tj. do czasu uzyskania przez ZUS informacji o śmierci ojca dziecka w październiku 2022 r. Następnie opiekę nad dzieckiem przejęła babcia. W kwietniu 2023 r. po wydaniu postanowienia o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej i ustanowieniu ją rodziną zastępczą i opiekunem prawnym, babcia złożyła wniosek do ZUS o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego. Świadczenie zostało przyznane tylko za okres od dnia objęcia dziecka pieczą zastępczą. Za okres od dnia śmieci ojca do czasu ustanowienia pieczy wydano decyzję odmowną.
Następnie rodzina zastępcza złożyła wniosek po upływie przewidzianego w tym przepisie terminu, gdyż od śmierci ojca dziecka do czasu ustanowienia rodziny zastępczej sąd opiekuńczy nie powołał dla dziecka opiekuna prawnego, a zatem w tym okresie nie było osoby uprawnionej do wnioskowania o świadczenie wychowawcze.
Osierocone dzieci nie powinny ponosić negatywnych konsekwencji
W ocenie RPO cel i charakter świadczenia wychowawczego powinny mieć nadrzędne znaczenie przy ustalaniu do niego prawa. Jak zaznaczył, służy ono zaspokojeniu potrzeb dziecka, dbałości o jego dobro i ochronę. Zdaniem RPO trudna jest do zaakceptowania sytuacja, gdy z powodu śmierci osoby uprawnionej do świadczenia wychowawczego w pewnym okresie - przy spełnianiu warunków ustawowych do uzyskania świadczenia - dziecko może znaleźć się poza tym wsparciem z uwagi na brak ustalenia opiekuna.
Należy wprowadzić regulacje umożliwiające zachowanie ciągłości wypłaty świadczenia
W liście do szefowej resortu ZRPO wskazał, że sytuacja, którą opisał, nie została przewidziana przez ustawodawcę. "Adresaci norm prawnych, czyli osierocone dzieci, nie powinny ponosić negatywnych konsekwencji braku aktywności odpowiednich instytucji. Konieczne więc wydaje się wprowadzenie do ustawy regulacji umożliwiającej zachowanie ciągłości wypłaty świadczenia wychowawczego" - zaznaczył. Wskazał, że zasadne będzie wprowadzenie regulacji umożliwiającej uzyskanie prawa do świadczeń socjalnych przez osoby faktycznie opiekujące się dzieckiem. Poprosił ministrę rodziny Agnieszkę Dziemianowicz-Bąk o stanowisko ws. podjęcia stosownych działań prawodawczych.