Nawet 64 500 zł brutto od 1 lipca dla każdego pracownika. Kiedy i jak otrzymać pieniądze?

Pracownikom zwalnianym grupowo z przyczyn pracodawcy przysługuje odprawa pieniężna, której wysokość zależy od ich stażu pracy. Istnieje jednak ograniczenie - kwota odprawy nie może przekroczyć 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego na dzień rozwiązania stosunku pracy. Od 1 lipca 2024 roku, w związku z podwyżką minimalnego wynagrodzenia, maksymalna kwota odprawy wyniesie 64 500 zł brutto.

Kiedy przysługuje odprawa pieniężna?

Pracownicy mogą otrzymać odprawę pieniężną w przypadku utraty pracy z powodów związanych z działalnością pracodawcy, takich jak ogłoszenie upadłości, likwidacja firmy, lub inne przyczyny niezwiązane z pracownikiem. Prawo do odprawy może wynikać z:

• Umowy o pracę – jeśli w umowie o pracę, regulaminie wynagradzania, lub w zakładowych przepisach prawa pracy zawarto odpowiednie zapisy.
• Zasad rozwiązywania umów o pracę w ramach zwolnień grupowych – zgodnie z przepisami ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (ustawa o zwolnieniach grupowych).

Kiedy odprawa nie przysługuje?

Pracownicy nie są uprawnieni do odprawy w sytuacjach, gdy pracodawca nie jest odpowiedzialny za rozwiązanie stosunku pracy lub gdy pracownik już wcześniej otrzymał odprawę – nie ma możliwości ponownego uzyskania prawa do odprawy.

Odprawa a zwolnienia grupowe

Ważne w kontekście redukcji zatrudnienia jest zastosowanie przepisów zawartych w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z pracownikami z przyczyn niedotyczących pracowników, nazywanej również ustawą o zwolnieniach grupowych. Zgodnie z art. 1 ust. 1 tej ustawy, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, może on rozwiązać stosunki pracy z przyczyn niedotyczących pracowników:

• poprzez wypowiedzenie dokonane przez pracodawcę, albo
• 10 pracowników, jeśli pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
• 10% pracowników, jeśli pracodawca zatrudnia co najmniej 100, ale mniej niż 300 pracowników,
• 30 pracowników, jeśli pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.

Powyższe kryteria dotyczące liczby pracowników mają zastosowanie w sytuacji, gdy w ramach grupowego zwolnienia pracodawca inicjuje rozwiązanie stosunków pracy z co najmniej 5 pracownikami na podstawie porozumienia stron.

Wysokość odprawy zależy od stażu pracy

W przypadku grupowych zwolnień wysokość odprawy pieniężnej zależy od stażu pracy pracownika. Zgodnie z przepisami zawartymi w art. 8 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych, pracownikowi, którego stosunek pracy został rozwiązany w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w następujących wysokościach:

• jednomiesięczne wynagrodzenie, jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
• dwumiesięczne wynagrodzenie, jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
• trzymiesięczne wynagrodzenie, jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.

Wartość odprawy pieniężnej oblicza się zgodnie z zasadami stosowanymi przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Jaka jest maksymalna wysokość odprawy?

Obok ustalania wysokości odprawy zależnej od stażu pracy, ustawodawca określił również maksymalny limit tej odprawy. Zgodnie z przepisami dotyczącymi zwolnień grupowych, wysokość odprawy pieniężnej nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów. Od 1 lipca 2024 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wynosić będzie 4300 zł brutto. Zgodnie z tymi przepisami, pracownikowi w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2024 roku przysługuje odprawa w maksymalnej wysokości 64 500 zł brutto.

Dodatkowo, odprawy wypłacane z tytułu zwolnień grupowych są zwolnione z obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz fundusze pozaubezpieczeniowe. Odprawy podlegają opodatkowaniu, a pracodawca, jako płatnik podatku, obowiązany jest naliczyć i pobierać zaliczkę na podatek od tych świadczeń.

Ile wynosi odprawa pośmiertna pracownika?

W przypadku zgonu pracownika, zarówno w trakcie trwania stosunku pracy, jak i podczas pobierania zasiłku z tytułu niezdolności do pracy, rodzina zmarłego ma prawo do odprawy pośmiertnej. Odprawa ta jest wypłacana przez pracodawcę i przysługuje najbliższym członkom rodziny, takim jak małżonek, dzieci, wnuki, rodzeństwo oraz rodzice zmarłego pracownika.

Wysokość odprawy pośmiertnej jest uzależniona od stażu pracy zmarłego pracownika u danego pracodawcy:

• Jeżeli staż pracy wynosi krócej niż 10 lat, odprawa wynosi jednomiesięczne wynagrodzenie.
• Przy co najmniej 10 latach stażu pracy, odprawa wynosi trzymiesięczne wynagrodzenie.
• Przy przynajmniej 15 latach stażu pracy, odprawa wynosi sześciomiesięczne wynagrodzenie.

Odprawa pośmiertna jest dzielona równo pomiędzy wszystkich uprawnionych członków rodziny. Jeśli jednak tylko jeden członek rodziny jest uprawniony do odprawy, przysługuje mu połowa kwoty określonej w Kodeksie pracy.