Za czas dyżuru, z wyjątkiem dyżuru pełnionego w domu, pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru. Pracownik ma prawo do czasu wolnego niezależnie od tego, czy pełnił dyżur w dzień powszedni, w niedzielę, święto, dzień wolny od pracy w pięciodniowym tygodniu pracy czy w nocy. Jeżeli pracodawca nie ma możliwości udzielenia czasu wolnego, powinien wypłacić pracownikowi wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60 proc. wynagrodzenia. Przepisy kodeksu pracy nie określają terminu, w jakim pracownik powinien otrzymać czas wolny w zamian za dyżur, powinno to jednak nastąpić w okresie objętym wypłatą wynagrodzenia za pracę, ponieważ w razie nieudzielania czasu wolnego za dyżur pracownik w terminie rozliczenia otrzyma rekompensatę pieniężną. Układając harmonogram dyżurów, pracodawca musi pamiętać, aby nie naruszać prawa pracownika do odpoczynku (11-godzinnego odpoczynku dobowego i 35-godzinnego odpoczynku tygodniowego. Dotyczy to również dyżuru domowego.

Reklama

Jeżeli podczas dyżuru pracownik nie wykonywał pracy, to czasu dyżuru nie wlicza się do czasu pracy, a jeżeli pracował, to godziny tej pracy należy traktować jako godziny nadliczbowe i wypłacić mu wynagrodzenie wraz z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych (zob. wyrok SN z dnia 31 stycznia 1978 r., sygn. akt I PRN 147/77; OSNC, 1978 r. nr 7, poz. 126). Można też oczywiście, na pisemny wniosek pracownika, udzielić mu czasu wolnego od pracy w wymiarze liczby godzin efektywnej pracy podczas dyżuru.

Wykonywanie przez pracownika innej pracy w czasie dyżuru nie oznacza naruszenia obowiązków pracowniczych, pod warunkiem że nie wyłącza to stanu gotowości pracownika do stawienia się w pracy w czasie dyżuru na wezwanie pracodawcy. Nie ma też konieczności zobowiązywania pracownika do czekania w domu na takie wezwanie.