Subskrybuj nas na Youtube
Praca w godzinach nadliczbowych - czym dokładnie jest
Za pracę w godzinach nadliczbowych uznawana jest praca wykraczająca poza obowiązujące pracownika normy czasu lub wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.
Warto przy tym wspomnieć, że odpracowywanie zwolnienia udzielonego w celu załatwienia spraw osobistych nie jest zaliczana do pracy w godzinach nadliczbowych.
Kiedy nadgodziny są dopuszczalne
Kodeks pracy przewiduje pewne okoliczności, kiedy praca w godzinach nadliczbowych jest akceptowalna. Są to:
1) konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
2) szczególne potrzeby pracodawcy.
Liczba godzin nadliczbowych przepracowanych w związku z powyższymi okolicznościami nie może przekroczyć dla poszczególnego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym. Liczba ta może ulec zmianie, jeśli zostało to zastrzeżone w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub w umowie o pracę.
Ile wynosi dodatek do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych
Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz standardowej pensji, przysługuje dodatek w wysokości:
1) 100% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:
- w nocy,
- w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
- w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
2) 50% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż wymienione powyżej.
Dodatek w wysokości 100 % wynagrodzenia przysługuje również za każdą nadgodzinę z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.
Jak obliczany jest dodatek za nadgodziny
Zgodnie z Kodeksem pracy podstawę do wyliczenia dodatku stanowi wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną. W przypadku, gdy nie zostało ono wyodrębnione za podstawę uznaje się 60% pełnej pensji.
Jak inaczej mogą zostać zrekompensowane nadgodziny
Praca w godzinach nadliczbowych uprawnia do wyższego wynagrodzenia, ale dodatek pieniężny nie jest to jedyną możliwą formą rekompensaty, z jakiej może skorzystać pracownik. Kodeks pracy przewiduje możliwość zrezygnowania z dodatku do pensji na rzecz czasu wolnego od pracy – w tym samym wymiarze, co przepracowane nadgodziny. Wykorzystanie tego rozwiązania jest dopuszczalne, jeśli pracownik wyrazi taką wolę, składając wniosek. Pracodawca ma prawo zastosować je także bez wniosku zatrudnionego. W takim przypadku musi jednak udzielić czasu wolnego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. Co więcej, nie ma prawa obniżyć należnego pracownikowi wynagrodzenia miesięcznego z tego tytułu.
Czy pełnienie dyżuru to praca w godzinach nadliczbowych
Pełnienie dyżuru nie oznacza wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych. Dyżur bowiem oznacza pozostawanie w gotowości do wykonywania obowiązków służbowych, a nie ich faktyczne wykonywanie.
Za czas dyżuru, z wyjątkiem dyżuru pełnionego w domu, pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego dodatek do wynagrodzenia obliczany analogicznie do dodatku za nadgodziny.