rozwiń ›

Poselski projekt ustawy o związkach partnerskich wprowadza do polskiego porządku prawnego nową instytucję, która będzie dostępna zarówno dla par jednopłciowych, jak i różnopłciowych. Ma ona zapewnić stabilność prawną, poprawić bezpieczeństwo socjalne i materialne partnerów, a także dostosować krajowe przepisy do europejskich standardów w zakresie poszanowania życia prywatnego i rodzinnego.

Projekt zakłada szereg kluczowych uprawnień, które do tej pory były zarezerwowane wyłącznie dla małżeństw. Mowa tu m.in. o prawie do dziedziczenia, dostępie do informacji medycznych o partnerze, możliwości wspólnego rozliczania podatków czy korzystania ze świadczeń socjalnych i ubezpieczeniowych, choć z pewnymi modyfikacjami uwzględniającymi specyfikę nowej instytucji.

Projekt ustawy o związkach partnerskich koncentruje się na trzech zasadniczych obszarach:

1) zawarcie zawiązku małżeńskiego,

Reklama

2) prawa i obowiązki partnerów,

3) ustanie lub unieważnienie związku partnerskiego.

Zawarcie związku partnerskiego

Taki związek będzie mógł zostać zawarty między dwoma osobami, niezależnie od ich płci. Rejestracja odbędzie się przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, po złożeniu zgodnych oświadczeń woli. Projekt określa także przeszkody w zawarciu związku, takie jak: niepełnolet-ność, brak zdolności do czynności prawnych, pokrewieństwo w linii prostej lub bycie rodzeństwem, a także pozostawanie w już istniejącym małżeństwie lub innym związku partnerskim.

Reklama

Nowe prawa i obowiązki partnerów

Ustawa reguluje wzajemne prawa i obowiązki, w tym kluczowe prawo do dziedziczenia po so-bie. Partnerzy uzyskają prawo do informacji medycznej w przypadku hospitalizacji partnera (po uprzednim upoważnieniu). Przewiduje się także możliwość tworzenia wspólnego majątku oraz wzajemny obowiązek alimentacyjny w przypadku rozwiązania związku. Ponadto projekt reguluje normy dotyczące bieżącej pieczy nad dzieckiem partnera.

Ustanie lub unieważnienie związku partnerskiego

Związek partnerski zakończy się w przypadku śmierci jednego z partnerów, jego formalnego rozwiązania lub zawarcia małżeństwa przez osoby pozostające w związku partnerskim. Ustawa przewiduje również konkretne przypadki, w których związek partnerski może zostać unieważ-niony.

Zwiększenie ochrony prawnej i poczucia bezpieczeństwa

Projekt ustawy czerpie inspirację z rozwiązań zawartych w Prawie o aktach stanu cywilnego oraz Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, dostosowując je do potrzeb związków partnerskich. Proponowane zmiany mają na celu znaczące zwiększenie ochrony prawnej i poczucia bezpie-czeństwa osób żyjących w nieformalnych relacjach. Dotyczy to szczególnie osób starszych czy przewlekle chorych, które po stracie partnera często mierzyły się z poważnymi problemami prawnymi i finansowymi.

Wśród najważniejszych nowych uprawnień wymienia się:

  • Prawo do dziedziczenia: Partnerzy będą mieli uregulowane prawo do dziedziczenia po sobie, co jest fundamentalną zmianą;
  • Dostęp do informacji medycznej: W sytuacji zagrożenia zdrowia, partnerzy będą mogli uzyskać niezbędne informacje i podjąć decyzje dotyczące leczenia (po odpowiednim upoważnieniu);
  • Wspólne rozliczanie podatków: Projekt umożliwia wspólne rozliczanie podatków do-chodowych, co może przynieść realne korzyści finansowe;
  • Kwestie mieszkaniowe: Związek partnerski będzie miał wpływ na prawa do wspólnego lokalu mieszkalnego, w tym dziedziczenie najmu czy prawo do dalszego zamieszkiwa-nia po śmierci partnera.

Społeczne i ekonomiczne skutki zmian

Wprowadzenie tej regulacji wpłynie na życie tysięcy par w Polsce, znacząco poprawiając ich sytuację prawną i życiową. Wzmocni to poczucie bezpieczeństwa i przyniesie pewność prawną dla osób, które dotychczas funkcjonowały w prawnej próżni. Jednocześnie projekt ma na celu dostosowanie polskiego prawa do obowiązujących w Europie i na świecie standardów praw człowieka.

Zgodnie z oceną skutków regulacji, wprowadzenie ustawy nie powinno generować znaczących dodatkowych obciążeń finansowych dla budżetu państwa czy samorządów terytorialnych, po-nieważ zmiany koncentrują się głównie na sferze prawa cywilnego i rodzinnego.

Etap legislacyjny

Projekt ustawy o związkach partnerskich został już złożony w Sejmie i obecnie przechodzi etap konsultacji społecznych. Jego przyjęcie przez Radę Ministrów jest planowane na III kwartał 2025 roku, co oznacza, że realne zmiany mogą nastąpić już wkrótce, otwierając nowy rozdział dla praw par w Polsce.