Odwrócona hipoteka to mechanizm, w którym senior, chcąc zabezpieczyć swoją przyszłość finansową, przekazuje własność swojego domu lub mieszkania specjalnej firmie.W zamian otrzymuje regularne świadczenia pieniężne do końca życia. Choć pomysł jest prosty, w polskim prawodawstwie brakuje dedykowanej ustawy regulującej ten instrument. Obecnie umowy o odwróconej hipotece opierają się na ogólnych przepisach kodeksu cywilnego, przepisach o księgach wieczystych oraz na zasadach wypracowanych przez firmy oferujące takie usługi.
W przeciwieństwie do tradycyjnej hipoteki, gdzie bank pożycza pieniądze pod zastaw nieruchomości, w przypadku odwróconej hipoteki to bank wypłaca pieniądze właścicielowi nieruchomości. Kwota wypłacona zależy od wartości nieruchomości oraz wieku właściciela. Można otrzymać ją jednorazowo lub w regularnych ratach.
Obserwuj kanał Dziennik.pl na WhatsAppie
Odwrócona hipoteka
Analiza danych Związku Przedsiębiorstw Finansowych wskazuje, że najliczniejszą grupą korzystającą z odwróconej hipoteki są osoby w przedziale wiekowym 75-80 lat. Odnotowano znaczący wzrost zainteresowania tym instrumentem finansowym – w latach 2010-2023 fundusze hipoteczne wypłaciły seniorom łącznie 34 miliony złotych, przy czym sam 2023 rok przyniósł wzrost o 5 milionów złotych.
Średnia wartość nieruchomości objętych umowami odwróconej hipoteki wynosiła 411,6 tys. złotych, przy średniej powierzchni mieszkań wynoszącej 51,7 m². Największą liczbę umów zawarto w województwie mazowieckim, co może być związane z wyższymi cenami nieruchomości na tym obszarze.
Ile wynosi miesięczna renta za mieszkanie?
Mimo znacznej wartości nieruchomości przekazywanych w ramach odwróconej hipoteki, wysokość comiesięcznych świadczeń wypłacanych seniorom jest stosunkowo niska. W 2023 roku średnia miesięczna renta wynosiła 1033 zł, co stanowiło zaledwie 38,6 proc. przeciętnego dochodu rozporządzalnego gospodarstw domowych. Wysokość świadczenia jest indywidualnie ustalana i zależy od wielu czynników, takich jak wiek, płeć oraz wartość nieruchomości. Ponadto, świadczenia są corocznie waloryzowane o wskaźnik inflacji.
Coraz więcej osób decyduje się na odwróconą hipotekę
Choć odwrócona hipoteka zyskuje coraz większą popularność, jej funkcjonowanie w polskim systemie prawnym wciąż opiera się na ogólnych przepisach oraz na zbiorze wypracowanych w branży standardów. Brak dedykowanej regulacji prawnej stanowi istotne wyzwanie, gdyż nie gwarantuje pełnej ochrony interesów zarówno seniorów korzystających z tego instrumentu, jak i podmiotów oferujących takie usługi.