Jaki znaczenie miało zorganizowanie podczas Światowego Forum Ekonomicznego w Davos Three Seas New Opportunities Hub, pawilonu Trójmorza?
Beata Daszyńska-Muzyczka: To bardzo ważne, że po raz drugi mogliśmy zorganizować hub Trójmorza, który już w swojej nazwie Three Seas New Opportunities Hub pokazywał potencjał całego regionu. Inicjatywa Trójmorza to przedsięwzięcie na poziomie prezydenckim, obecnie ten format się powiększa, do 12 krajów dołączyła Grecja. Niezależnie od politycznego wymiaru ma on bardzo ważny ekonomiczny charakter. I dlatego tym istotniejsze jest, że można ten potencjał oraz potrzeby ekonomiczne prezentować w tak ważnym miejscu jak szczyt w Davos. To tam odbywają się najważniejsze dyskusje, o przyszłości, w tym ekonomicznej, o wyzwaniach w tak bardzo turbulentnych czasach. Warto podkreślać potencjał i wagę regionu Trójmorza. To 25 proc. populacji Unii Europejskiej, 30 proc. terytorium, ale też najszybciej rozwijająca się gospodarka. Patrząc z innej strony, jesteśmy jednak tymi, którzy dołączyli do Unii Europejskiej, ze swoimi bolączkami po czasach sowieckich i dzisiaj chcemy nadrobić m.in. luki infrastrukturalne.
Jak duże są te luki?
Łączna wartość potrzeb infrastrukturalnych szacowana jest na ponad 650 mld euro a mówimy tylko o trzech sektorach, takich jak transport i logistyka, energetyka oraz cała infrastruktura cyfrowa, która odgrywa coraz większą rolę. Na promenadzie w Davos właściwie co drugi pawilon opowiadał o tym, jakie szanse i zagrożenia niesie AI.
Jakie ważne tematu poruszono w hubie Trójmorza i kto w nim gościł?
W domu Trójmorza mieliśmy aż 12 paneli, z udziałem bardzo ważnych gości. Tematy, które były przedmiotem rozmowy, to oprócz infrastruktury również wyzwania związane z Ukrainą, z agresją ze strony Rosji, dyskutowano o ważnej roli regionu jako wschodniej flanki NATO oraz w przyszłości we wsparciu odbudowy Ukrainy. Nawiasem mówić infrastruktura strategiczna będzie miała ogromne znaczenie, i dla NATO, i dla procesu odbudowy.
Wspomnę tylko o kilku bardzo ważnych gościach, którzy się znaleźli w naszym hubie Trójmorza, jak Nobumitsu Hayashi, gubernator Japońskiego Banku Współpracy Międzynarodowej (JBIC), Marija Gabriel, wicepremier i minister spraw zagranicznych Bułgarii (w latach 2017-2023 komisarz europejska – red.), Rita Balogh, Europe Lead, International Government Affairs Google, John Herbst, Senior Director Eurasia Center Atlantic Council, były ambasador Stanów Zjednoczonych na Ukrainie, Ana Birchall, była wicepremier Rumunii, Special Envoy for Strategic and International Affairs Nuclearelectrica, Reta Jo Lewis, szefowa Export-Import Bank of the United States, banku, który jest zaangażowany w projekty nuklearne, w Polsce,Słowacji i Rumunii. Był też Josef Aschbacher, dyrektor generalny ESA, Europejskiej Agencji Kosmicznej, prof. Marcin Piątkowski, Senior Economist Banku Światowego czy Daniel Tenney, Vice President, Strategy and Business Development Lockheed Martin. Warto też wspomnieć Verę Jourovą, wiceprzewodniczącą Komisji Europejskiej, a w panelu o najważniejszych zasobach, jakimi są woda, wodór, węgiel wziął udział m.in. astronauta, dr Soichi Noguchi, profesor inżynierii na uniwersytetach tokijskim i w Nihon oraz Executive Chief Fellow w Institute for International Socio-Economic Studies. Oprócz paneli, mieliśmy też okazję uczestniczyć w różnego rodzaju indywidualnych spotkaniach oraz na specjalne zaproszenie w Wall Street Journal, Bloombergu czy BlackRock. To wszystko stwarza okazję do pokazania regionu i jego potencjału, możliwości oraz zachęcenia do zainteresowania i inwestowania tutaj.
Wreszcie, podkreślę też bardzo ważny panel prezydencki, w którym oprócz Andrzeja Dudy, wzięli udział Gitanas Nausėda, prezydent Litwy, Edgars Rinkēvičs, prezydent Łotwy oraz Andrej Plenković, premier Chorwacji. Mieliśmy również bardzo ważny panel o NATO, z udziałem stałych przedstawicieli Polski, Słowacji i Estonii przy tej organizacji. Mówili oni o tym, ze jest czas na zmianę myślenia o tym, co mogą przynieść następne lata, jak wygląda realne zagrożenie, jak myśli Rosja i Putin. Bo to nie jest wojna o terytorium, ale o dominację nad sposobem funkcjonowania państw, to jest wojna wymierzona przeciwko Zachodowi.
Trójmorze jest widoczne na mapie świata?
Zaprezentowaliśmy w Davos potencjał nasz i całego regionu. Przytoczę wypowiedź Nobumitsu Hayashi, który mówił o tym, że dla Japonii koncepcja Trójmorza jest bardzo ważna, bo kraj ten, z takiej dużej odległości, widzi możliwości inwestowania przez pryzmat regionu, połączeń na osi Północ-Południe, łączącej trzy morza, Bałtyk, Adriatyk i Czarne, a z Grecją mamy właściwie pięć mórz. To są wielkie bramy otwarte dla inwestycji. Z perspektywy takich strategicznych partnerów jak Stany Zjednoczone czy Japonia, pokazywanie całego regionu, najszybciej rozwijającego się gospodarczo nie tylko w skali Europy, ma ogromne znaczenie.
Region Trójmorza
Trójmorze obok Polski tworzy 12 państw: Austria, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Grecja, Litwa, Łotwa, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Węgry. Nazwa pochodzi od trzech mórz: Bałtyckiego, Adriatyckiego i Czarnego, nad którymi leżą państwa, jakie stworzyły inicjatywę – Grecja dołączyła we wrześniu 2023 r.