W 2011 r. w Stanach Zjednoczonych ukazała się 60-stronicowa książeczka o bardzo długim tytule, która szybko stała się ekonomicznym bestsellerem: „Wielka Stagnacja: O tym, jak Ameryka przejadła nisko zwisające owoce współczesnej historii, zachorowała, ale (w końcu) poczuje się lepiej”. Jej autor, Tyler Cowen, ekonomista z George Mason University, przekonywał, że paliwo wzrostu amerykańskiej gospodarki (i w ogóle rozwiniętych gospodarek świata) się wyczerpało. Przez dekady kraj rozwijał się, eksploatując wcześniej nieużywane ziemie, korzystając z innowacji powstałych w latach 1880–1940 na bazie odkryć naukowych XVIII w. i XIX w. czy lepiej edukując młode pokolenia (to wszystko to „nisko wiszące owoce”), lecz w latach 70. XX w. coś zaczęło szwankować. PKB na głowę mieszkańca rósł, jednak przestała rosnąć zamożność.

Reklama
Liberalizm się skończył. Nieodwracalna zmiana myślenia w MFW
Liberalizm się skończył. Nieodwracalna zmiana myślenia w MFW

Zobacz również

Jak się teraz okazuje, był to początek problemów, które stoją nie tylko przed Stanami Zjednoczonymi, lecz także przed całą globalną gospodarką. Nie chodzi już tylko o to, by wzrost gospodarczy znów przekuwać na realny wzrost dochodów – ale o to, by w ogóle mieć jakiś wzrost gospodarczy. W tym roku według Banku Światowego PKB świata wzrośnie o marne 2,4 proc.

Spora porcja złych wiadomości

Według większości prognoz (ja będę posiłkował się tymi, które przedstawiono w firmowanym przez PWC raporcie „Świat w 2050 r.”) globalny PKB będzie rok po roku spowalniać. Co prawda, pomiędzy 2014 r. a 2020 r. średnio będzie wynosić jeszcze tyle, ile w ciągu ostatnich lat – 3–4 proc. rocznie, lecz w latach 2041–2050 spadnie poniżej 3 proc. Szkopuł w tym, że aby nie rosło bezrobocie, potrzeba właśnie tego brakującego procenta – bo dopiero przy 4-proc. minimum gospodarka tworzy wystarczającą liczbę miejsc pracy. A masowe bezrobocie, którego widmo jest coraz bardziej wyraziste, to główny powód społecznego niezadowolenia.

Owszem, można się pocieszać, że prognozowanie w tak odległej perspektywie to wróżenie z fusów, ale tylko jeśli będzie się ślepym na fakty. Weźmy wspomniane Stany Zjednoczone...

CZYTAJ CAŁY ARTYKUŁ W ELEKTRONICZNYM WYDANIU DZIENNIKA GAZETY PRAWNEJ >>>