Rząd zapowiadał uwolnienie gospodarki od blokad dla biznesu. Na zapowiedziach się skończyło. Według badań OECD nasz kraj ma najbardziej przeregulowaną gospodarkę wśród państw zrzeszonych w tej organizacji. Dla małych i średnich przedsiębiorstw największą barierą jest niestabilność przepisów. Eksperci Lewiatana podliczyli: w ubiegłym roku powstały 243 ustawy i ponad 1,4 tys. rozporządzeń. Część z nich powiększyła pakiet ok. tysiąca aktów prawnych, które powinien znać przedsiębiorca, żeby prowadzić biznes w zgodzie z prawem. W 2003 r. założenie firmy trwało 31 dni. W 2009 r., mimo obietnic uruchomienia tzw. jednego okienka, proces ten się wydłużył do 32 dni. Na Węgrzech w tym samym okresie skrócono czas założenia biznesu z 65 do 4 dni.

Reklama

W praktyce jedno okienko nie sprawdziło się, bo przedsiębiorcy, którzy z niego korzystają, jeszcze dłużej czekają na wpis do ewidencji działalności gospodarczej niż wówczas, gdy załatwiali sprawę w sposób tradycyjny. "Zdarza się, że rejestracja prostej działalności gospodarczej trwa aż trzy miesiące" - mówi Katarzyna Urbańska, ekspert z PKPP Lewiatan.

W związku ze źle funkcjonującym jednym okienkiem przedsiębiorcy wskazują na następujące bariery, które utrudniają rozpoczynanie prowadzenia działalności gospodarczej:

● urzędy nie przestrzegają terminów rejestracji oraz nie przesyłają dokumentacji dalej w wymaganym terminie,

● proces rejestracji przedsiębiorców przez urzędy statystyczne w związku z nadaniem numeru REGON trwa nawet do trzech miesięcy.

● gminy wymagają, aby przedsiębiorcy samodzielnie załatwiali formalności w związku z aktualizacją numeru NIP, z nadaniem numeru REGON.

Agnieszka Durlik-Khouri z Krajowej Izby Gospodarczej uważa, że sytuację uzdrowiłoby jak najszybsze uruchomienie tzw. zerowego okienka, w którym wszystko załatwiano by za pośrednictwem internetu.mAby usunąć przyczyny tworzące bariery związane z jednym okienkiem, należy uruchomić system informatyczny ePUAP, który umożliwi rejestrację przedsiębiorców przez internet.

Reklama

Uzdrowić sądy gospodarcze

Ministerstwo Sprawiedliwości planuje zlikwidować odrębną procedurę cywilną przewidzianą do rozpoznawania spraw przez sądy gospodarcze i nawet przygotowało projekt nowelizacji k.p.c. w tej sprawie. Zanim to jednak nastąpi, trzeba w oparciu o aktualne przepisy przyspieszyć załatwianie spraw gospodarczych przez sądy.

Opierając się na źródłach Doing Business 2008, Lewiatan ustalił, że czas potrzebny na dochodzenie należności z umów handlowych na drodze sądowej wynosi w Polsce średnio 830 dni. Ponad jedną trzecią z tego zajmuje czekanie na wszczęcie postępowania komorniczego.

Aby usprawnić sądownictwo gospodarcze, należy zwiększyć liczbę orzekających sędziów, ich asystentów, referendarzy sądowych i obsługi administracyjnej. Trzeba sędziów odciążyć od typowej pracy administracyjnej, a w sądach wprowadzić pełną informatyzację . Strony powinny mieć możliwość komunikowania się z sądami przez internet.

Czytaj dalej



Bariery prawa pracy

Prawo pracy jest pełne wymogów, szczególnie uciążliwych dla małych i średnich przedsiębiorstw. Przepisy nakładają na przykład na pracodawcę obowiązek archiwizacji i przechowywania w formie tradycyjnych teczek dokumentacji pracowniczej przez okres 50 lat. Spełnienie tego obowiązku pociąga za sobą wysokie koszty i utrudnienia lokalowe. Niedopełnienie wymogu pociąga za sobą sankcję w postaci grzywny w wysokości od 1 tys. do 30 tys. zł.

"Przedsiębiorcy postulują wprowadzenie możliwości archiwizacji dokumentacji w formie zapisu na nośnikach elektronicznych" - mówi Dionizy Smoleń, dyrektor do spraw sektora publicznego i Unii Europejskiej Deloitte.

Kodeks pracy przewiduje, że pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. W konsekwencji wniosek o obniżenie wymiaru czasu nawet o 1 godz. w tygodniu powoduje, że pracownik zostaje objęty ochroną przed ewentualnym zwolnieniem. Takie brzmienie przepisu jest sprzeczne z intencją wprowadzenia go w życie i zniechęca również do zatrudniania kobiet.

Kontrowersje budzi też nieskuteczność rozwiązania umowy o pracę w przypadku nieobecności pracownika.

Bariery podatkowe

Najwięcej dokuczliwych barier w działalności gospodarczej generują od lat przepisy dotyczące VAT. Przedsiębiorcy skarżą się również na brak spójnych przepisów o podatkach dochodowych. Dotychczasowe ustawy – nowelizowane ponad 100-krotnie – stanowią skomplikowany zbiór przepisów, w wielu miejscach wadliwie skonstruowany i całkowicie nieczytelny dla przeciętnego podatnika. Zdaniem PKPP Lewiatan akty prawne są w takim stanie, że kolejne, nawet korzystne dla podatników zmiany, mogą przynieść uboczny skutek w postaci pogorszenia jakości legislacyjnej tych ustaw.

Procedury przetargowe

Utrudnieniem dla przedsiębiorców są także skomplikowane procedury przetargowe przy zamówieniach publicznych. Utrudniona jest na przykład procedura odwoławcza. Od orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej można odwoływać się do sądu okręgowego, ale wysoka opłata praktycznie zamyka tę możliwość.

"Opłata sądowa od skargi wynosi teraz pięciokrotność wpisu od odwołania wniesionego w sprawie, której dotyczy skarga (czyli nawet 100 tys. zł). W przypadku skargi dotyczącej czynności zamawiającego dokonanej po otwarciu ofert opłata wynosi aż 5 proc. wartości przedmiotu zamówienia, nie więcej niż 5 mln zł" - mówi Anna Szymańska, prawnik z kancelarii Salans. Dlatego PKPP Lewiatan proponuje zamienić kwotę 5 mln zł na kwotę 100 tys. zł, tak jak w innych sprawach cywilnych.

p

Robert Gwiazdowski, doradca ekonomiczno-podatkowy, prezydent Centrum im. Adama Smitha

Ogromną przeszkodę w prowadzeniu biznesu w Polsce stanowią przede wszystkim pozapłacowe koszty pracy. Drugie utrudnienie stanowią skomplikowane przepisy prawa gospodarczego. Aby rozpocząć inwestycje i osiągnąć przychód, trzeba borykać się z różnymi trudnościami i uzyskiwać różnorodne pozwolenia, zezwolenia i koncesje. Trzecią przeszkodą są przepisy kodeksu pracy. Kodeks nie różnicuje sytuacji pracodawcy i pracowników w wielkim zakładzie pracy, który zatrudnia 3 tys. osób, i sytuacji właściciela sklepiku osiedlowego, w którym pracuje dwóch sprzedawców.

p

Ireneusz Jabłoński, ekspert Centrum im. Adama Smitha w zakresie ekonomii

Bariery, które napotykają przedsiębiorcy przy prowadzeniu działalności gospodarczej, pojawiają się już w momencie wejścia na rynek. Zanim przedsiębiorca rozpocznie prowadzenie działalności gospodarczej, w wielu branżach musi uzyskać koncesje, licencje albo zezwolenia. Obszar reglamentowanej działalności powiększył się w porównaniu z ograniczeniami obowiązującymi przed kilku laty. Bariery stwarza też otoczenie gospodarcze przedsiębiorcy, które faktycznie utrudnia działalność. Na to nakłada się niewydolność sądów gospodarczych, które rozstrzygają sprawy po kilka lat, oraz nadmierna liczba kontroli.

p

Maciej Grelowski, przewodniczący Rady Głównej BCC

Zarówno prawo cywilne, jak i karne stwarzają ogromne bariery dla przedsiębiorców w Polsce. Dochodzenie należności z umów trwa aż 830 dni. Wprowadzenie jednego okienka urosło do rangi głównej batalii przeciwko biurokracji. Jednak to nieprecyzyjność prawa, nadmiar regulacji i częstotliwość ich zmian są największymi zmorami przedsiębiorców. W stosunku do biznesmenów stosuje się karygodne praktyki prawa karnego. Ich firmy są niszczone, a oni odzierani z praw obywatelskich poprzez aresztowania i poddawanie ich nadmiernemu systemowi kontroli.