Gigantyczny deficyt: Dziura Tuska coraz większa. Ministerstwo Finansów podało dane

Ministerstwo Finansów opublikowało szacunkowe dane dotyczące wykonania budżetu państwa po pierwszym kwartale 2025 roku. Wynika z nich, że deficyt budżetowy wyniósł już 76,3 mld zł, co stanowi aż 26,4% planu na cały rok. Dochody budżetu były wyraźnie niższe niż rok wcześniej – spadły o 28 mld zł, głównie w efekcie reformy udziałów samorządów w PIT i CIT. Jednocześnie wydatki wzrosły do blisko 195 mld zł, m.in. z powodu większych transferów do ZUS, na obronność oraz spłaty zobowiązań PFR. Dane te budzą niepokój, szczególnie w kontekście tempa narastania deficytu i rosnącego obciążenia finansów publicznych.

Szacunkowe wykonanie budżetu państwa w okresie styczeń – marzec 2025 r. w stosunku do ustawy budżetowej na 2025 r. wyniosło:

• dochody 118,4 mld zł, tj. 18,7%
• wydatki 194,7 mld zł, tj. 21,1%
• deficyt 76,3 mld zł tj. 26,4%

Wyraźny spadek dochodów budżetowych. Dziura rośnie, jest mniej o około 28 mld zł

Resort finansów przekazał, że w okresie styczeń – marzec 2025 r. dochody budżetu państwa wyniosły 118,4 mld zł i były niższe o około 28,0 mld zł (tj. 19,1%) w porównaniu z tym samym okresem roku ubiegłego (146,4 mld zł, tj. 23,4% planu), co przede wszystkim wynika z reformy udziałów jst w dochodach z PIT i CIT.

Dochody podatkowe budżetu państwa wyniosły 105,7 mld zł i były niższe w stosunku do wykonania w okresie styczeń – marzec 2024 r. o ok. 25,7 mld zł (tj. 19,6%), w tym:

• dochody z podatku VAT wyniosły 84,3 mld zł i były wyższe o ok. 8,9 mld zł (tj. 11,8%) w stosunku do wykonania w okresie styczeń – marzec 2024 r.,
• dochody z podatku akcyzowego wyniosły 19,5 mld zł i były niższe o ok. 0,1 mld zł (tj. 0,3%) w stosunku do wykonania w okresie styczeń – marzec 2024 r.,
• dochody z podatku PIT były ujemne i wyniosły -28,7 mld zł i były niższe o ok. 42,6 mld zł w stosunku do wykonania w okresie styczeń – marzec 2024 r. (w warunkach porównywalnych, bez reformy dochodów JST, dochody budżetu państwa z PIT wyniosłyby ok. 17,1 mld zł, tj. 23,0% więcej r/r),
• dochody z podatku CIT wyniosły 25,3 mld zł i były wyższe o ok. 7,3 mld zł (tj. 40,3%) w stosunku do wykonania w okresie styczeń – marzec 2024 r. (w warunkach porównywalnych, bez reformy dochodów JST dochody budżetu państwa z CIT wyniosłyby ok. 27,2 mld zł, tj. 50,6% więcej r/r).

W okresie styczeń – marzec 2025 r. wykonanie dochodów niepodatkowych wyniosło 12,6 mld zł i było niższe o ok. 2,4 mld zł (tj. 15,9%) w stosunku do wykonania w okresie styczeń – marzec 2024 r.

Porównując dane o wykonaniu dochodów budżetu państwa w zakresie PIT i CIT do wykonania z 2024 r. należy pamiętać, że od 2025 r. w życie weszła reforma finansowania samorządów, która zmieniła udziały jst w PIT i CIT. Wobec tego udziały przypadające budżetowi państwa są nieporównywalne między tymi latami.

Wysokość udziałów przekazanych JST z tytułu udziału w dochodach z PIT w okresie styczeń-marzec 2025 r. wyniosła 66,9 mld zł. W porównaniu z kwotą 18,2 mld zł przekazaną w analogicznym okresie poprzedniego roku stanowi to wzrost o 48,6 mld zł (266,8%) r/r. W okresie styczeń-marzec 2025 r., całkowite wpływy sektora finansów publicznych (tj. budżetu państwa i JST) z PIT wyniosły 38,1 mld zł i były wyższe o 6,0 mld zł (18,8%) w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku. Na styczeń oraz luty 2025 r. zostały przypisane raty w wysokościach po 2/13 kwoty udziałów zaplanowanej na cały rok. Wszystkie kolejne raty, w okresie marzec-listopad 2025 r., stanowią 1/13 kwoty zaplanowanej na cały rok.

W marcu br. dokonywano wpłat z tytułu rozliczenia rocznego CIT za 2024 r. W ubiegłym roku natomiast większość wpłat dokonywana była w kwietniu, przez co dane za marzec w tych dwóch latach nie są w pełni porównywalne. W tym roku termin rozliczenia rocznego CIT dla większości podatników to 31 marca, zaś w 2024 r. był to 2 kwietnia, co spowodowało przesunięcie wpłat podatników w związku z rozliczeniem rocznym na marzec.

W przypadku dochodów budżetu państwa z podatku akcyzowego należy pamiętać o zmianach wchodzących w życie od 2025 r. Od 1 stycznia 2025 r. o 5% wzrosła akcyza na alkohol etylowy, piwo, wino, napoje fermentowane i wyroby pośrednie. Dla wyrobów tytoniowych i nowatorskich dotychczasowe stawki akcyzy obowiązywały do końca lutego 2025 r., co oznacza że od marca będą obowiązywały podwyższone stawki.

Potężny wzrost wydatków budżetu państwa: Deficyt szybko rośnie, już jest 76,3 mld zł

Ministerstwo Finansów podało, że wykonanie wydatków budżetu państwa w okresie styczeń – marzec 2025 r. wyniosło 194,7 mld zł tj. 21,1% planu, jednocześnie było wyższe o ok. 23,8 mld zł (tj. o 13,9%) w stosunku do tego samego okresu roku 2024 (171,0 mld zł, tj. 19,7% planu). Porównując wykonanie wydatków po marcu 2025 r. z okresem styczeń – marzec 2024 r. ich wyższe wykonanie wynika przede wszystkim z przekazania w marcu br. środków w kwocie ok. 19 mld zł z części 20- Gospodarka (I transza) na spłatę zobowiązań z tytułu obligacji wraz z odsetkami Polskiego Funduszu Rozwoju S. A. wyemitowanych w roku 2020 na sfinansowanie rządowego programu „Tarcz Finansowych”.

Po marcu 2025 r. najwyższe wydatki odnotowano w następujących częściach budżetu państwa:

• Zakład Ubezpieczeń Społecznych – w wysokości 33,7 mld zł tj. 17,0% planu,
• Obrona Narodowa – w wysokości 21,8 mld zł tj. 17,6% planu,
• Gospodarka – w wysokości 19,6 mld zł tj. 53,8% planu,
• Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego – w wysokości 16,6 mld zł tj. 32,9% planu,
• Zdrowie – w wysokości 14,0 mld zł tj. 37,6% planu,
• Budżety Wojewodów – w wysokości 13,1 mld zł tj. 29,3% planu,
• Sprawy wewnętrzne – w wysokości 11,0 mld zł tj. 23,0% planu,
• Środki własne UE – w wysokości 9,6 mld zł tj. 27,7% planu,
• Obsługa długu Skarbu Państwa – w wysokości 9,6 mld zł tj. 12,7% planu,
• Szkolnictwo wyższe i nauka – w wysokości 7,9 mld zł tj. 23,8% planu.

Ponadto, wyższe wykonanie odnotowano m.in:

• w części 46 – Zdrowie, przekazano więcej o 12,3 mld zł, w związku z przekazaniem dotacji dla Narodowego Funduszu Zdrowia, oraz środków na staże i specjalizacje medyczne, a także działalność dydaktyczną i badawczą;
• w części 29 – Obrona narodowa wykonanie było wyższe o 3,7 mld zł, m.in. w związku z zakupem sprzętu i uzbrojenia wojskowego;
• w części 73 – Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekazano więcej o ok. 2,7 mld zł, co związane było z realizacją programu „Aktywny rodzic” (program wspierania rodziców w skutecznym łączeniu ról rodzinnych z aktywnością zawodową wystartował od października 2024 r.) oraz wypłatą świadczeń wspierających (celem programów jest udzielenie osobom niepełnosprawnym pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych), ponadto wydatki ZUS uwzględniają już waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2025 r. Natomiast w zakresie dotacji przekazanej do FUS na wypłatę świadczeń gwarantowanych przez państwo wykonanie wyniosło 10,0 mld zł i było wyższe od wykonania po trzech miesiącach 2024 r. o 0,6 mld zł tj. o ok. 6,9%;
• w części 79 – Obsługa długu Skarbu Państwa w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego przekazano więcej środków na wydatki o 2,4 mld zł, co było rezultatem wzrostu poziomu obsługiwanego zadłużenia oraz bieżącego rozkładu jego obsługi;
• w części 42 – Sprawy wewnętrzne przekazano więcej o 1,1 mld zł m.in. w zakresie świadczeń pieniężnych z zaopatrzenia emerytalnego oraz nakładów na komendy wojewódzkie i powiatowe policji;
• w części 26 – Łączność przekazano więcej o 1,0 mld zł. Środki przeznaczono głównie na dotację do operatora pocztowego;
• w części 84 – Środki własne UE przekazano więcej o 0,5 mld zł z wyższych wpłat do UE z tytułu opłat celnych w wyniku wyższego ich poboru na granicach oraz wyższego poziomu wydatków budżetu UE w br. w porównaniu do roku ubiegłego;
• natomiast w ramach części 82 – Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego wykonanie było niższe o 24,2 mld zł, z uwagi na zmianę ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która wprowadziła istotne zmiany m.in. w zasadach ustalania subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. Od 2025 r. subwencja ogólna ma charakter uzupełniający, stąd niższa, w porównaniu do roku 2024, kwota wydatków dla tej części. JST mają zwiększone udziały w podatkach PIT i CIT. Więcej informacji nt. szacunkowego wykonania budżetu państwa.

Dramatycznie złe wyniki wykonania budżetu: Deficyt może przekroczyć 305 mld zł

Poseł PiS Zbigniew Kuźmiuk alarmuje: „Dramatycznie złe wyniki wykonania budżetu za I kwartał 2025 r.”. Jego zdaniem, przy obecnym tempie realizacji dochodów i wydatków, deficyt może przekroczyć 305 mld zł, a dochody będą aż o 160 mld zł niższe od planu. „Załamanie dochodów budżetowych i konieczność realizacji sztywnych wydatków doprowadzi do poważnego kryzysu w finansach publicznych” – ostrzega parlamentarzysta.

"Dramatycznie złe wyniki wykonania budżetu za I kwartał 2025 r. , dochody na poziomie zaledwie 118,5 mld zł, gdyby w tym tempie były realizowane przez kolejne 3 kwartały, to do planu zabrakło by około 160 mld zł ( zaplanowano dochody w wysokości 633 mld zł), natomiast deficyt wyniósł już ponad 76 mld zł, czyli w całym roku przekroczyłby 305 mld zł i to mimo tego, że wydatki wyniosły tylko 195 mld zł, a więc w tym tempie na koniec roku byłyby ,aż o ponad 140 mld zł niższe niż zaplanowano ( zaplanowano je na poziomie ponad 920 mld zł). Załamanie dochodów budżetowych i konieczność realizacji sztywnych wydatków budżetowych, doprowadzi już po wyborach prezydenckich do poważnego kryzysu w finansach publicznych" - napisał poseł PiS Zbigniew Kuźmiuk na swoim koncie na platformie X.

Tabela: Deficyt budżetu państwa Polski w latach 2018–2025

Poniżej tabela przedstawiająca wysokość deficytu budżetu państwa Polski w latach 2018–2025. Podane wartości są przybliżone.

*Dane na 2025 rok są prognozowane zgodnie z ustawą budżetową.​ Źródło: Ministerstwo Finansów (sprawozdania roczne dotyczące wykonania budżetu państwa).