Ponowne przeliczanie emerytur. Większe świadczenia dla 67 tys. osób

Ponowne przeliczanie emerytur. Projekt MRPiPS

Ważne zmiany w polskim systemie emerytalnym są na horyzoncie, niosąc ulgę i szansę na wyższe świadczenia dla około 67 tysięcy seniorów. Projekt ustawy, opracowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS), ma na celu skorygowanie wcześniejszych niesprawiedliwości, które dotknęły emerytów przechodzących na wcześniejszą emeryturę. Kluczowe jest tutaj usunięcie mechanizmu pomniejszania emerytur powszechnych o kwoty pobrane z wcześniejszych świadczeń, co było przedmiotem wielu kontrowersji i orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego.

Kogo dokładnie obejmą nowe przepisy?

Nowe zasady przeliczania emerytur będą dotyczyć konkretnych grup seniorów, którzy spełniają określone kryteria:

• Kobiety urodzone w latach 1954-1959: Ta grupa kobiet będzie uprawniona do ponownego przeliczenia swojej emerytury powszechnej.
• Mężczyźni urodzeni w latach 1949-1952 oraz w 1954 roku: Podobnie jak kobiety, mężczyźni z tych roczników będą mogli skorzystać z nowych regulacji.

Niezwykle istotnym warunkiem dla obu płci jest fakt, że wniosek o wcześniejszą emeryturę musiał zostać złożony przed 6 czerwca 2012 roku. Ta data jest kluczowa, ponieważ oddziela ona okres, w którym obowiązywały przepisy uznane później za problematyczne przez Trybunał Konstytucyjny.

Dlaczego te zmiany są tak ważne i skąd się wzięły?

Głównym motorem napędowym tych zmian jest konieczność zapewnienia sprawiedliwości społecznej. Dotychczasowy system, w którym emerytury osób osiągających powszechny wiek emerytalny były pomniejszane o kwoty już pobranych wcześniejszych świadczeń, budził wiele zastrzeżeń. Seniorzy, którzy decydowali się na wcześniejsze przejście na emeryturę, często nie byli świadomi, że ta decyzja w przyszłości będzie skutkować obniżeniem ich docelowej emerytury.

Podstawą dla obecnych działań MRPiPS są orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (TK). Przełomowym momentem był rok 2019, kiedy TK orzekł, że mechanizm potrącania kwot pobranych świadczeń w stosunku do kobiet z rocznika 1953 naruszał konstytucyjną zasadę zaufaniado państwa i stanowionego przez nie prawa. Trybunał wskazał wówczas, że przepis ten byłby akceptowalny, gdyby został ogłoszony zanim kobiety z rocznika 1953 podjęły decyzję o wcześniejszym przejściu na emeryturę. Nie mogły one przewidzieć, że ich zgromadzony kapitał zostanie pomniejszony.

Konsekwencją tego wyroku było wprowadzenie w 2020 roku nowelizacji, która umożliwiła ponowne obliczenie emerytury powszechnej kobietom i mężczyznom urodzonym właśnie w 1953 roku.

Orzeczenie TK

Kolejny ważny krok nastąpił w czerwcu 2024 roku, gdy Trybunał Konstytucyjny wydał ogólne orzeczenie, stwierdzając, że przepis pozwalający na pomniejszenie świadczenia emerytalnego, gdy dana osoba skorzystała z przejścia na wcześniejszą emeryturę, jest niekonstytucyjny. To właśnie ten wyrok stał się bezpośrednią podstawą do opracowania obecnego projektu ustawy, mającego na celu rozszerzenie sprawiedliwości na szerszą grupę seniorów.

Na czym dokładnie polegać będzie nowe przeliczenie?

Zgodnie z projektem MRPiPS, głównym celem jest ponowne ustalenie wysokości emerytury bez mechanizmu pomniejszania jej o sumę kwot pobranych wcześniejszych emerytur. Proces ten będzie wyglądał następująco:

• Ustalenie wysokości emerytury na moment złożenia wniosku o powszechną emeryturę: Oznacza to, że punktem wyjścia do nowego obliczenia będzie data, w której senior ubiegał się o emeryturę powszechną.
• Brak uwzględniania waloryzacji rocznych kapitału początkowego i składek: W okresie pobierania wcześniejszej emerytury (do momentu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego) nie będą brane pod uwagę coroczne waloryzacje kapitału początkowego i składek na koncie ubezpieczonego.
• Brak pomniejszania kapitału emerytalnego o kwoty pobranych emerytur wcześniejszych: To jest kluczowa zmiana. Suma świadczeń pobranych w ramach wcześniejszej emerytury nie będzie już odliczana od zgromadzonego kapitału
• Podwyższenie o coroczne waloryzacje: Po ustaleniu nowej wysokości emerytury powszechnej, zostanie ona podwyższona o wszystkie coroczne waloryzacje, które były przeprowadzane w marcu dla emerytur i rent.

Warto podkreślić, że proponowane rozwiązanie obejmie również osoby, które nadal pobierają wcześniejsze emerytury i jeszcze nie złożyły wniosku o emeryturę powszechną. Dla nich otwiera się nowa ścieżka do uzyskania korzystniejszego świadczenia w przyszłości.

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Zgodnie z projektem ustawy, nowe zasady przeliczania emerytur mają wejść w życie 1 czerwca 2026 roku. To da czas zarówno organom administracji, jak i samym zainteresowanym na przygotowanie się do nadchodzących zmian.