Subskrybuj nas na Youtube
Opracowany przez ZUS dokument zakłada trzy scenariusze: optymistyczny, średni i pesymistyczny. W dwóch pierwszych kwota deficytu będzie nadal rosła, ale w relacji do produktu krajowego brutto niedobór będzie mniejszy niż dziś. Na dopłaty do emerytur państwo będzie musiało przeznaczać proporcjonalnie mniej niż obecnie. W scenariuszu średnim deficyt w funduszu emerytalnym ma się zmniejszyć z 2,13 proc. PKB w 2017 r. do 1,4 proc. w roku 2060. W dzisiejszych realiach to spadek o 13 mld zł. W scenariuszu optymistycznym to spadek do 0,44 proc. PKB w 2060 r.
Jednocześnie większa niż dziś część wypłacanych świadczeń będzie pokrywana z wpływającej składki. W wariancie średnim w 2017 r. FUS będzie pokrywał 70 proc. emerytur z pobieranych składek, a w 2060 r. – 77 proc. Wariant optymistyczny przewiduje, że w 2060 r. 90 proc. wypłacanych świadczeń będzie pokrywane z wpłacanych składek.
Polepszający się bilans funduszu emerytalnego to efekt działania systemu zdefiniowanej składki. – Ta różnica w zobowiązaniach i zdolności ich realizacji w dłuższym horyzoncie doszłaby do zera. System jest tak skonstruowany, że nie robi trwałego deficytu, bo wypłaca tyle, ile ma – zauważa prof. Marek Góra z SGH, jeden z twórców reformy emerytalnej z 1999 r.
Na podstawie prognozy ZUS wyliczyliśmy, że zsumowane deficyty funduszu emerytalnego do roku 2060 w cenach z 2014 r. wyniosą, w zależności od wariantu, między 1,3 a 3,2 bln zł (76–188 proc. PKB). Tyle do tego czasu trzeba będzie znaleźć w budżecie, zapożyczając się, zwiększając podatki lub tnąc wydatki.
Jest i druga strona poprawiającego się bilansu ZUS: stopa zastąpienia (czyli relacja emerytury do ostatniej pobieranej pensji) spadnie z ok. 50 proc. obecnie do 30–40 proc. – Wpływ na długoterminowe saldo ma to, że emerytury z nowego systemu będą relatywnie niższe od emerytur ze starego – przyznaje Anna Kwiecińska, aktuariusz ZUS.
Dość optymistyczna prognoza zakłada jednak dzisiejszy stan prawny, czyli nie uwzględnia efektów zapowiadanego obniżenia wieku emerytalnego. Ta zmiana na pewno negatywnie wpłynie na wyniki FUS w najbliższych latach.
– Zwiększy się liczba osób pobierających świadczenia, a zmniejszy osób płacących składki do FUS. W efekcie w finansach publicznych będziemy mieć mniej dochodów, a więcej wydatków – zauważa Jakub Borowski, główny ekonomista Credit Agricole Bank Polska. ©?