- Czym jest odprawa pieniężna i komu przysługuje?
- Wysokość odprawy w zależności od stażu pracy
- Ile wyniesie maksymalna odprawa w 2025 roku?
- Przykłady obliczenia odprawy
- Odprawa a podatki – czy jest opodatkowana?
Czym jest odprawa pieniężna i komu przysługuje?
Odprawa pieniężna to świadczenie finansowe, które pracodawca musi wypłacić zwolnionemu pracownikowi, jeśli przyczyny rozwiązania umowy nie leżą po jego stronie. Jest to forma rekompensaty za utratę zatrudnienia, mająca na celu zapewnienie środków do życia w okresie poszukiwania nowej pracy.
Odprawa przysługuje pracownikom zwolnionym z powodów takich jak:
- problemy ekonomiczne – trudna sytuacja finansowa firmy skutkująca redukcją etatów,
- zmiany organizacyjne – restrukturyzacja przedsiębiorstwa powodująca konieczność zwolnień,
- likwidacja stanowiska pracy – zmiany w strukturze zatrudnienia wynikające z potrzeb firmy.
Aby uzyskać odprawę, pracownik musi być zatrudniony u pracodawcy, który posiada co najmniej 20-osobowy zespół. Świadczenie to przysługuje zarówno w przypadku zwolnień grupowych, jak i indywidualnych, pod warunkiem, że wynikają one z decyzji pracodawcy, a nie z winy pracownika.
Wysokość odprawy w zależności od stażu pracy
Kwota odprawy jest uzależniona od długości zatrudnienia u danego pracodawcy. Przewidziane są trzy progi:
- mniej niż 2 lata – odprawa w wysokości jednego miesięcznego wynagrodzenia,
- od 2 do 8 lat – odprawa w wysokości dwóch miesięcznych wynagrodzeń,
- powyżej 8 lat – odprawa w wysokości trzech miesięcznych wynagrodzeń.
Warto zaznaczyć, że odprawa jest świadczeniem niezależnym od innych zobowiązań pracodawcy wobec pracownika, takich jak wynagrodzenie za niewykorzystany urlop czy ekwiwalent za nadgodziny.
Ile wyniesie maksymalna odprawa w 2025 roku?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, odprawa nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu rozwiązania umowy. W 2025 roku minimalne wynagrodzenie brutto wzrośnie do 4666 zł, co oznacza, że maksymalna odprawa wyniesie 69 990 zł.
Przykłady obliczenia odprawy
Przykład 1: Pracownik z krótkim stażem
Anna pracowała w firmie przez 1,5 roku i zarabiała 4500 zł brutto miesięcznie. Po likwidacji jej stanowiska otrzyma odprawę równą jednomiesięcznemu wynagrodzeniu, czyli 4500 zł brutto.
Przykład 2: Pracownik ze średnim stażem
Tomasz przepracował 5 lat i jego pensja wynosiła 5200 zł brutto. Przysługuje mu odprawa w wysokości dwóch miesięcznych pensji, czyli 10 400 zł brutto.
Przykład 3: Pracownik z wieloletnim stażem
Maria pracowała w firmie przez 12 lat, a jej wynagrodzenie to 7000 zł brutto. Otrzyma odprawę odpowiadającą trzem miesięcznym pensjom, czyli 21 000 zł brutto.
Odprawa a podatki – czy jest opodatkowana?
Tak, odprawa pieniężna jest traktowana jako przychód i podlega standardowym obciążeniom podatkowym. Oznacza to, że pracownik otrzyma kwotę pomniejszoną o:
- podatek dochodowy (PIT),
- składki na ubezpieczenia społeczne (o ile mają zastosowanie).
Warto pamiętać, że po zakończeniu roku podatkowego odprawa musi zostać wykazana w zeznaniu rocznym PIT.
Jakie są obowiązki pracodawcy względem odprawy?
Pracodawca musi spełnić kilka istotnych obowiązków:
- wypłacić odprawę w dniu rozwiązania umowy lub w innym terminie przewidzianym w wewnętrznych regulacjach firmy,
- prawidłowo naliczyć wysokość odprawy na podstawie ostatniej pensji brutto pracownika,
- nie unikać wypłaty odprawy, gdyż w razie odmowy pracownik może dochodzić swoich praw przed sądem pracy.