Kto decyduje o tym, kiedy będziesz odpoczywał?
Po Bożym Narodzeniu i feriach zimowych szybko nadeszła Wielkanoc, a niedługo po niej rozpocznie się majówka. Są to typowe okresy, w których pracownicy bardziej niż w innych są zainteresowani korzystaniem z urlopu wypoczynkowego. Dodatkowo w 2024 r. układ kalendarzowy jest łaskawy dla pracowników – 1 maja wypada w środę, a 3 maja w piątek. Skorzystanie z urlopu w dniach 29 i 30 kwietnia oraz 2 maja pozwoli więc cieszyć się wypoczynkiem od 27 kwietnia aż do 5 maja (9 dni). Jednak co w sytuacji, gdy pracownik zaplanuje urlop wypoczynkowy, a pracodawca mu go nie udzieli?
Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. (art. 152 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy). Zasadą jest, że urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów, który ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Ustawodawca nie narzucił pracodawcom tego, na jakie okresy mają sporządzać plan urlopów. To sprawia, że mogą nimi objąć cały rok kalendarzowy, kwartał, a nawet tylko miesiąc. Większość pracodawców odchodzi od planowania urlopu na długie okresy, np. roczne, bo dotrzymanie takiego planu zazwyczaj okazuje się w praktyce niemożliwe, a tak sporządzony plan urlopów nie odgrywa istotne praktycznego znaczenia. Jednak nawet w sytuacji, gdy urlopy są sporządzane na krótsze okresy, może się zdarzyć, że niespodziewane zdarzenie sprawi, że zajdzie konieczność zmiany poczynionych planów, także urlopowych.
Czy pracodawca może zmienić zdanie w sprawie urlopu?
Ustawodawca to przewidział i wskazał w art. 164 k.p. że przesunięcie terminu zaplanowanego urlopu jest możliwe zarówno na wniosek pracownika, jak i z inicjatywy pracodawcy. Pracodawca ma jednak taką możliwość tylko wtedy, gdy jest to uzasadnione jego szczególnymi potrzebami stwarzającymi sytuację, w której nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia w toku pracy. Oznacza to, że w sytuacji, gdy pracownik zaplanował urlop na czas majówki, a pracodawca wyraził na to zgodę, ale we wspólnie uzgodnionym terminie zdarzy się coś nieprzewidzianego, np. współpracownik, który miał w tym okresie świadczyć pracę, złamie nogę, to pracodawca może zmienić swoją decyzję, odmówić pracownikowi możliwości skorzystania z urlopu i polecić mu stawienie się do pracy.
Czy pracownik może liczyć na zwrot poniesionych kosztów?
Choć przepisy nie przewidują tego wprost, to w praktyce przyjmuje się, że gdy dojdzie do przesunięcia przez pracodawcę terminu zaplanowanego urlopu, to pracownik może w takiej sytuacji uzyskać od pracodawcy zwrot kosztów, które poniósł w bezpośrednim związku z tą sytuacją. W takim wypadku odpowiednie zastosowanie znajdą bowiem przepisy dotyczące odwołania z urlopu.