rozwiń ›

Jak działają oszuści?

Coraz częściej wykorzystują sztuczną inteligencję (SI). To nowoczesne programy komputerowe, które potrafią naśladować człowieka: mówić, pisać, a nawet wyglądać i brzmieć jak ktoś, kogo znasz. Tę samą technologię, którą wykorzystuje się w telefonach czy wirtualnych asystentach. Oszuści używają jej do podszywania się pod bliskich. To programy, które potrafią:

Reklama
  • Klonować głos – dzwoni ktoś z numeru, którego nie znasz, a głos brzmi jak twój wnuczek czy córka. Mówią, że mają kłopoty i potrzebują pieniędzy.
  • Tworzyć fałszywe filmy – mogą stworzyć krótki film, na którym ktoś, kto wygląda jak twój bliski, prosi o pomoc.

Policja szacuje, że w Polsce oszuści wyłudzili od seniorów miliony złotych, także korzystając z pomocy sztucznej inteligencji.

Dlaczego oszuści atakują seniorów?

Sztuczna inteligencja stała się nowym narzędziem w rękach przestępców. Dzięki niej można nie tylko podrobić głos czy wizerunek, ale też przygotować realistyczną historię, która ma jedno zadanie – wyłudzić od Ciebie pieniądze. Co gorsza, ofiarami najczęściej padają osoby starsze. Dlaczego? Bo oszuści dobrze wiedzą, gdzie uderzyć i co zadziała. Oto trzy główne powody:

  • Kochasz swoją rodzinę – oszuści to wykorzystują. Wiedzą, że zrobisz wszystko dla swoich bliskich.
  • Nowe technologie są trudne – Internet i telefony zmieniają się szybko. Oszuści liczą na to, że trudno będzie odróżnić prawdę od kłamstwa.
  • Szybkie reakcje – seniorzy często szybko reagują, gdy ktoś bliski jest w potrzebie. Oszuści to wykorzystują.

Najczęstsze sztuczki oszustów:

Sytuacja Oszustwo Co mówią?
Nagły wypadek Udają, że Twój bliski miał wypadek lub trafił do szpitala. "Miałem wypadek, potrąciłem kogoś, potrzebuję pieniędzy na adwokata/lekarza! Nie mogę rozmawiać, bo jestem w szoku."
Pomoc w kłopotach Udają, że bliski ma kłopoty z prawem, długi lub zgubił telefon. "Policja mnie zatrzymała! Potrzebuję kaucji, bo pójdę do więzienia! Nie mogę nikomu powiedzieć."
Prośba o przelew Wysyłają SMS-y lub dzwonią, prosząc o pilny przelew, bo sami nie mogą go zrobić. "Zmieniłem numer! Pilnie potrzebuję pieniędzy na ważny zakup. Przelej mi szybko, potem oddam."

Zawsze bądź ostrożny!

Oszuści chcą, żebyś działał szybko i bez zastanowienia. Dlatego tworzą historie, które wywołują strach, panikę i współczucie. Są jednak pewne znaki, które powinny od razu wzbudzić Twoją czujność. Oto najważniejsze z nich:

  • Presja czasu – oszust będzie cię popędzał: "Zrób to teraz, bo będzie źle!"
  • Dziwne płatności – chcą gotówki, kodów BLIK, albo żebyś kupił kryptowaluty (to takie wirtualne pieniądze). Policja NIGDY nie prosi o takie rzeczy!
  • Tajność – "Nikomu nie mów, to tajemnica!" – to zawsze zła wiadomość.
  • Znajomy głos z nieznanego numeru – jeśli ktoś dzwoni z numeru, którego nie masz zapisanego, ale mówi głosem wnuczka – UWAŻAJ! To może być sztuczna inteligencja.

Jak się chronić? Proste zasady

Oszuści stają się coraz sprytniejsi, ale możesz być mądrzejszy. Wystarczy pamiętać o kilku podstawowych zasadach, które pomagają odróżnić prawdę od fałszu. Nawet jeśli dzwoni ktoś, kto brzmi jak Twój wnuczek. Zamiast działać w pośpiechu, zatrzymaj się na chwilę i sprawdź, co naprawdę się dzieje. Oto najważniejsze zasady bezpieczeństwa:

Jeśli ktoś mówi, że jest Twoim wnuczkiem i podaje nowy numer – nie wierz mu od razu.
Rozłącz się i zadzwoń na numer, który masz zapisany w telefonie.
Oszuści nie mają dostępu do Twojej książki kontaktów!

Ustal "hasło bezpieczeństwa" z rodziną!
To może być np. ulubiony kolor wnuczka, imię psa z dzieciństwa albo tajne słowo znane tylko Wam.
Jeśli ktoś dzwoni i nie zna tego hasła – to znak, że coś jest nie tak. To bardzo skuteczna metoda!

NIE ŚPIESZ SIĘ! Powiedz komuś o tym!
Zanim cokolwiek zrobisz – zadzwoń do sąsiada, córki, przyjaciela.
Czasami wystarczy 30 sekund rozmowy, żeby odkryć oszustwo i nie stracić pieniędzy.

Reklama

Nigdy nie dawaj gotówki nieznajomym!
Policja, prokurator, lekarz – nikt nie ma prawa odbierać od Ciebie pieniędzy w imieniu rodziny.
Jeśli ktoś się po nią zgłasza – to oszustwo!

Blokuj dziwne numery!
Jeśli ktoś dzwoni i wydaje Ci się podejrzany – zablokuj ten numer w telefonie.
To nie jest niegrzeczne. To jest bezpieczne.

Zasada jest prosta: zatrzymaj się, sprawdź, zapytaj. To nie strach – to mądrość.

Gdzie szukać pomocy?

Jeśli coś Cię zaniepokoiło, to lepiej sprawdzić niż później żałować. Nie musisz radzić sobie z tym sam. Są miejsca i osoby, które mogą pomóc szybko, spokojnie i skutecznie. Nie bój się mówić głośno, że coś wygląda podejrzanie. Nawet jeśli okaże się, że to był fałszywy alarm — lepiej dmuchać na zimne.

Policja
Jeśli czujesz się zagrożony lub podejrzewasz, że ktoś próbuje Cię oszukać zadzwoń pod numer alarmowy 112 lub bezpośrednio na lokalny komisariat.
Nie wstydź się! Policja ma doświadczenie i wie, jak postępować w takich sytuacjach.

Centrum Pomocy Telefonicznej dla Seniorów
To specjalna linia telefoniczna, stworzona z myślą o osobach starszych. Zadzwoń pod numer 22 635 09 54, jeśli potrzebujesz wsparcia, porady lub po prostu rozmowy z kimś zaufanym.

Twoja rodzina i przyjaciele
Nie jesteś sam. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości – powiedz o tym komuś bliskiemu. Może być to np. syn, córka, sąsiad, znajoma z kościoła. Często jedna rozmowa wystarczy, żeby uniknąć oszustwa.

Pamiętaj!

Sztuczna inteligencja (SI) to tylko narzędzie. Oszuści wykorzystują ją do złych celów. Wystarczy kilka sekund głosu znalezionego w Internecie (np. z nagrań na Facebooku), żeby ktoś stworzył "wnuczka" proszącego o pieniądze.

Bądź czujny, rozmawiaj z rodziną i stosuj te proste zasady. To najlepsza ochrona przed oszustami! Im więcej osób pozna te zasady, tym trudniej będzie złodziejom wykorzystać sztuczną inteligencję.