Subskrybuj nas na Youtube
rozwiń ›
PRZEPISY WCHODZĄCE W ŻYCIE OD 1 STYCZNIA 2023 R.
Nowością jest też to, że wniosek o niepobieranie zaliczek na PIT ze względu na przewidywane dochody nieprzekraczające rocznie 30 tys. zł mogą złożyć również pracownicy.
Te korzystne dla podatników zmiany wynikają głównie z nowelizacji z 9 czerwca 2022 r. (Dz.U. poz. 1265 ze zm.), a zaczęły obowiązywać 1 stycznia 2023 r.
Kwota zmniejszająca podatek
Po pierwsze, PIT-2 (czyli oświadczenie upoważniające płatnika do pomniejszania zaliczek o kwotę zmniejszającą podatek) mogą składać już nie tylko pracownicy, lecz także inni zatrudnieni, np. zleceniobiorcy, wykonawcy dzieł, członkowie zarządów i rad nadzorczych, osoby na kontraktach menedżerskich.
Po drugie, podatnik może zobowiązać nawet trzech płatników do potrącania kwoty zmniejszającej podatek (łącznie nie więcej niż 300 zł miesięcznie). Może więc wskazać danemu płatnikowi, aby ten pomniejszał zaliczkę o kwotę stanowiącą:
- 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł),
- 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (150 zł) lub
- 1/36 kwoty zmniejszającej podatek (100 zł).
Jeżeli podatnik w ogóle nie złoży takiego oświadczenia, to płatnicy nie potrącą kwoty zmniejszającej podatek. W takiej sytuacji będzie można ją uwzględnić dopiero w zeznaniu rocznym składanym wyjątkowo w tym roku do 2 maja (bo 30 kwietnia przypada w niedzielę, a 1 maja to święto).
Aktualne pozostają dyspozycje złożone przed 1 stycznia 2023 r. Jeżeli więc już wcześniej podatnik upoważnił swojego pracodawcę do pomniejszania miesięcznej zaliczki o 1/12 kwoty wolnej od podatku, to firma nadal będzie potrącać 300 zł miesięcznie, chyba że zatrudniony będzie chciał złożyć inną dyspozycję. Można to zrobić w dowolnym momencie.
Praca i zlecenie…
Od 2023 r. zmienia się też sytuacja podatnika, który dla tej samej firmy jest zarówno pracownikiem (ma umowę o pracę), jak i zleceniobiorcą (ma umowę zlecenia). Jeżeli chce, aby płatnik uwzględniał kwotę zmniejszającą podatek w zaliczkach płaconych od obu tych dochodów, to musi złożyć mu dwa oświadczenia. Jak to zrobić?
Ministerstwo Finansów wskazuje, że w takiej sytuacji w części B formularza PIT-2 „Dane płatnika, któremu składane jest oświadczenie/wniosek” należy wskazać również źródło przychodów, którego dotyczy to oświadczenie (np. czy źródłem tym jest umowa o pracę, czy umowa zlecenia). Takie wskazówki zamieszczono w projekcie objaśnień „Oświadczenia i wnioski mające wpływ na wysokość zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych pobieranych przez płatników tego podatku” opublikowanym na stronie MF.
…lub działalność
Pracownik może poprosić pracodawcę o potrącanie kwoty zmniejszającej podatek, nawet gdy równocześnie prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych. Został bowiem zniesiony zakaz składania PIT-2 przy równoległym odprowadzaniu zaliczek na PIT od biznesu (zakaz ten obowiązywał do końca 2022 r.).
W praktyce oznacza to, że w trakcie roku podatkowego można skorzystać z dwóch kwot wolnych od podatku (2 x 30 tys. zł). Należy jednak pamiętać, że ostatecznie, tj. w rocznym rozliczeniu, podatnik będzie miał prawo tylko do jednej kwoty wolnej. W konsekwencji może więc wystąpić niedopłata podatku.
Organ rentowy
Przypomnijmy, że trochę inne zasady potrącania kwoty zmniejszającej podatek obowiązują, gdy płatnikiem jest ZUS. Organ rentowy z urzędu potrąca 1/12 tej kwoty.
Podatnik może natomiast poprosić ZUS, aby pomniejszał zaliczkę tylko o 1/24 lub 1/36. Może to być korzystne, gdy jednocześnie senior pobiera emeryturę i nadal pracuje, i poprosi drugiego płatnika o uwzględnianie części kwoty zmniejszającej podatek. Chcąc wydać w tym zakresie dyspozycję organowi rentowemu, należy skorzystać z innego formularza sporządzonego przez MF - PIT-3 (wersja nr 8).
Inne zmiany od 2023 r.
Od początku roku obowiązują też zmiany, które:
• umożliwiają przekazanie 1,5 proc. PIT organizacji pożytku publicznego, a nie, jak to było dotychczas, 1 proc. PIT. Zmiana będzie miała zastosowanie po raz pierwszy do zeznań za 2022 r. składanych w 2023 r. (nowelizacja z 9 czerwca 2022 r., Dz.U. poz. 1265 ze zm.)
• pozostawiają zerową stawkę VAT na takie produkty żywnościowe, jak: mięso, ryby, owoce, warzywa, mleko i jaja (przedłużenie tarczy antyinflacyjnej). Wynika to z rozporządzenia z 2 grudnia 2022 r. w sprawie obniżonych stawek VAT w roku 2023 (Dz.U. poz. 2495). Chociaż przepisy nie regulują terminu, do którego miałaby obowiązywać ta preferencja, to Ministerstwo Finansów zakłada, że będzie tak co najmniej do 30 czerwca 2023 r.
Bez poboru zaliczek
Od tego roku pracownik po raz pierwszy może poprosić swojego pracodawcę, by ten nie pobierał mu zaliczek na PIT ze względu na to, że przewidywane dochody nie przekroczą w roku kwoty wolnej od podatku, czyli 30 tys. zł. Chodzi o dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej, a właściwa do złożenia takiej dyspozycji jest część J w PIT-2.
Do końca 2022 r. mogli o to występować tylko podatnicy uzyskujący przychody z działalności wykonywanej osobiście (o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18), tj. m.in. od zleceń, umów o dzieło, oraz osoby na kontraktach menedżerskich.
Składając wniosek w tej sprawie, trzeba wskazać rok, za który płatnik ma nie pobierać zaliczek na PIT. Jeżeli podatnik będzie chciał, aby firma zadziałała tak samo w kolejnym roku, będzie musiał wydać kolejną dyspozycję. Wniosek nie przechodzi bowiem na kolejny rok.
Zaliczka bez kosztów
W 2023 r. podatnik może po raz pierwszy wnioskować o niestosowanie podwyższonych kosztów uzyskania przychodów w wysokości 300 zł miesięcznie, a nie tylko standardowych - w wysokości 250 zł miesięcznie (w PIT-2 właściwa do tego jest część H).
Wspólne rozliczenie
Na druku PIT-2 (w części E) podatnik może też złożyć oświadczenie, że zamierza rozliczyć się wspólnie z małżonkiem lub jako samotny rodzic. Płatnik powinien to uwzględnić w pobieranych zaliczkach na PIT.
Problem polega na tym, że ministerialny druk nie umożliwia wpisania roku, za który aktualna byłaby ta dyspozycja. Zwracaliśmy już na to uwagę w artykule „Z PIT-2 lepiej się wstrzymać” (DGP nr 239/2022). Powinni na to zwrócić uwagę zwłaszcza ci podatnicy, którzy złożyli taką informację na urzędowym druku jeszcze w grudniu 2022 r. Warto skontaktować się z pracodawcą i upewnić, czy faktycznie zastosuje on to oświadczenie do dochodów uzyskanych od początku 2023 r.
Ulgi zero PIT
Ulgę zero PIT dla młodych, tj. dla osób do 26. roku życia, płatnicy uwzględniają obowiązkowo, z mocy ustawy. Można natomiast poprosić firmę, aby nie brała jej pod uwagę przy obliczaniu zaliczek na PIT (na druku PIT-2 właściwa do tego jest część H). Inaczej jest w przypadku pozostałych ulg zero PIT, tj. na powrót z zagranicy, dla rodziców co najmniej z czwórką dzieci oraz dla pracujących seniorów. O ich uwzględnienie trzeba wystąpić do płatnika (na druku PIT-2 właściwa do tego jest część G). Nie trzeba natomiast składać wniosków w tym zakresie, jeżeli zostały one złożone już w 2022 r.
Wyjątek dotyczy jedynie sytuacji, gdy podatnik podpisze dodatkowo z pracodawcą umowę zlecenia. Wówczas będzie mógł złożyć pracodawcy drugie oświadczenie w tym zakresie - dla celów uwzględniania ulgi również przy obliczaniu zaliczki od dochodu ze zlecenia.
Kiedy i na jakim druku
Niemal wszystkie wspomniane dyspozycje należy składać na formularzu PIT-2 (wyjątek dotyczy dyspozycji składanych ZUS - PIT-3, oraz np. bankom wypłacającym renty i emerytury z zagranicy, podmiotom wypłacającym stypendia, aresztom śledczym lub zakładom karnym, podmiotom przyjmującym na praktykę absolwencką lub staż uczniowski - PIT-2A).
Można skorzystać ze wzoru PIT-2 przygotowanego przez Ministerstwo Finansów. Do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2023 r. ma zastosowanie wersja nr 9. Ale można też złożyć to oświadczenie na innym druku - przygotowanym przez płatnika, albo poprzez jego system płacowo-księgowy.
Można to zrobić w dowolnym momencie. Płatnik musi uwzględnić je najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym oświadczenia i wnioski otrzymał (dłuższy dwumiesięczny okres przewidziano jedynie dla ZUS). Może to oczywiście zrobić wcześniej.