Kościół w kryzysie? Drastyczny spadek liczby wiernych i powołań

W 2023 roku wskaźnik dominicantes (osób uczestniczących w niedzielnych mszach) wynosił 29,2 proc., co oznacza niewielki spadek względem poprzedniego roku (29,5 proc.). Jednocześnie wzrósł wskaźnik communicantes (osób przystępujących do komunii) – z 13,9 proc. w 2022 r. do 14,2 proc. w 2023 r.

Profesor Krzysztof Koseła z Uniwersytetu Warszawskiego wskazuje, że wzrost communicantes może świadczyć o dojrzewaniu duchowym katolików. Jednocześnie zwraca uwagę na regionalne różnice w zaangażowaniu religijnym. W archidiecezji przemyskiej wskaźnik dominicantes wynosi 49,1 proc., jednak communicantes pozostaje na poziomie 16,9 proc., co zdaniem profesora odzwierciedla silne korzenie pobożności ludowej.

Kościół w kryzysie? Dane nie kłamią: mniej wierzących, mniej powołań

W 2023 roku liczba sakramentalnych małżeństw wyniosła 77 244, co stanowi spadek o ponad 10 tys. w porównaniu z rokiem poprzednim. Podobne tendencje odnotowano w danych GUS dotyczących ogólnej liczby związków małżeńskich, których było o prawie 10 tys. mniej niż w 2022 roku.

Profesor Koseła zwraca uwagę na wpływ technologii na życie społeczne. Życie toczy się coraz częściej w przestrzeni wirtualnej, co utrudnia budowanie trwałych relacji – zauważa socjolog.

Duchowieństwo i powołania

Jednym z najbardziej widocznych trendów jest spadek liczby kleryków w seminariach diecezjalnych – z 1200 w 2022 roku do 1039 w 2023 roku. Prof. Koseła wyjaśnia, że zjawisko to jest związane z demografią. Jak wskazał, zmniejszająca się liczba Polaków to mniej potencjalnych kandydatów do kapłaństwa.

Szczególnie niepokojąca sytuacja dotyczy żeńskich zgromadzeń zakonnych, gdzie liczba sióstr spadła z 15,9 tys. w 2022 r. do 15,6 tys. w 2023 r., a liczba placówek zakonnych zmniejszyła się o 35. Profesor Koseła określa te zmiany jako "zwijanie się tego segmentu Kościoła w Polsce".

Lekcje religii i młodzież

Udział uczniów w lekcjach religii również spada. W roku szkolnym 2023/2024 uczestniczyło w nich 78,6 proc. uczniów, podczas gdy rok wcześniej było to 80,3 proc.. Największy spadek widoczny jest w szkołach ponadpodstawowych.

Socjolog zauważa, że młodzież jest szczególnie krytyczna wobec nauczania Kościoła w kwestiach aborcji oraz "działania władz kościelnych wobec seksualnych przestępstw popełnionych przez duchownych".

Zmieniająca się religijność społeczeństwa

Długofalowe zmiany odnotowano także w deklarowanej przynależności do Kościoła. Według Narodowego Spisu Powszechnego w 2021 r. przynależność do Kościoła katolickiego zadeklarowało 71,3 proc. obywateli, podczas gdy w 2011 r. było to 87,79 proc..

Profesor Koseła podkreśla, że zmiany te są częścią szerszych procesów społecznych i technologicznych jakie zachodzą w tzw. zachodniej cywilizacji. Żyjemy w "przeciągu" historycznym, geopolitycznym i technologicznym. Świat, który znamy, jest bardzo kruchy. Do końca jeszcze nie rozumiemy skali procesów społecznych, które zaszły w świecie zachodnim, a których szczególnym wyrazem jest wynik ostatnich wyborów w Stanach Zjednoczonych. (…) Świat szybko się zmienia; w Ameryce ci, którzy deklarują, że nie należą do jakiegokolwiek wyznania, stanowią niejako "największe wyznanie"; od kilku lat jest ich najwięcej – zauważa.

Obserwuj kanał Dziennik.pl na WhatsAppie

Źródło: PAP, Media