"Starość nie jest partyjna, ale czeka każdego"
Projekt 500 plus dla małżeństw to inicjatywa obywatelska zgłoszona po raz pierwszy w 2022 roku. Autorzy projektu zwrócili się do rządu z prośbą o uchwalenie comiesięcznego świadczenia, które obejmowałoby małżeństwa ze stażem 40-letnim i wyższym. W uzasadnieniu do inicjatywy przypomniano, że obecnie małżeństwa z długim stażem są honorowane wyłącznie Medalem za Długoletnie Pożycie.
Autorzy projektu podkreślili, że sam medal jest "pięknym uhonorowaniem dotrzymywania przysięgi małżeńskiej", ale nie pomaga w zaspokojeniu podstawowych potrzeb seniorów. Wśród tych wymieniono m.in. koszty leków, opiekunów, środków higieny osobistej oraz diety dostosowanej do wieku i schorzeń. "Starość nie jest partyjna, ale czeka każdego" – podsumowują w krótkim dokumencie pomysłodawcy inicjatywy.
Odrzucony pomysł wraca w nowej formie
Pierwotny projekt – który w 2022 roku trafił do Prezydenta RP – został odrzucony. Temat wrócił jednak ponownie w 2023 roku, gdy do Senatu trafiła kolejna petycja obywatelska. Nowa, proponowana forma wsparcia dla seniorów posiadających min. 40 lat stażu małżeńskiego zakładałaby przyznawanie świadczenia w formie premii jubileuszowej. Zgodnie z założeniami inicjatywy małżeństwa ze stażem 50 lat otrzymałyby 5000 zł, a co kolejne 5 lat do premii dodawana byłaby kwota 500 zł. Zatem małżeństwo obchodzące tzw. diamentową rocznicę ślubu (60-letni staż) miałoby otrzymać 6000 zł specjalnej premii jubileuszowej.
Na ten moment losy inicjatywy jeszcze nie są przesądzone. Ewentualnymi pracami nad uchwaleniem nowej ustawy musieliby zająć się posłowie.
Czym jest Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie?
Osoby pozostające w związkach małżeńskich z długim stażem mogą liczyć obecnie m.in. na specjalne odznaczenie oraz szereg świadczeń przeznaczonych dla seniorów. Odznaczenie wspomniane przez autorów inicjatywy 500 plus dla małżeństw to medal nadawany przez Prezydenta RP. Nadawanie odznaczenia reguluje Ustawa z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach oraz Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o nadanie orderów i odznaczeń oraz wzorów odpowiednich dokumentów.
Medal przysługuje małżeństwom, które przeżyły wspólnie co najmniej 50 lat. Wnioski o przyznanie medalu przedstawiają prezydentowi wojewodowie – z inicjatywy własnej lub z inicjatywy podlegających im jednostek organizacyjnych. Do wręczania odznaczenia uprawnione są jedynie osoby określone ustawowo, tu m.in. burmistrzowie, wójtowie, prezydenci miast. Jak podaje Dziennik Gazeta Prawna w 2023 roku Kancelaria Prezydenta potwierdziła wydanie prawie 80 tys. odznaczeń dla małżeństw z jubileuszowym stażem. Na wszystkie medale i odznaczenia państwowe w 2024 roku zabezpieczono w budżecie kwotę 6,5 mln złotych.