Skala problemu i jego społeczne konsekwencje

Zadłużenie alimentacyjne to realny problem dotykający blisko miliona dzieci w Polsce. Szacuje się, że co dziesiąte dziecko w kraju odczuwa skutki niepłacenia alimentów przez jednego z rodziców. Średnia wysokość zadłużenia na jednego dłużnika to około 55 400 zł, co dla wielu jest kwotą praktycznie niemożliwą do spłaty.

Reklama

Zaległości w płaceniu alimentów prowadzą do poważnych konsekwencji dla dzieci, które zmagają się z ograniczonym dostępem do:
• zajęć dodatkowych (np. lekcji języków obcych czy zajęć sportowych),
• podstawowej profilaktyki zdrowotnej,
• środków niezbędnych do pełnego rozwoju i edukacji.
Brak środków finansowych wpływa negatywnie na poczucie własnej wartości dzieci i ich start życiowy, co przekłada się na długoterminowe koszty społeczne.



Przyczyny zadłużenia alimentacyjnego

Brak wczesnej reakcji na zaległości
Aż 30% dłużników nie płaci alimentów od pierwszego miesiąca zasądzenia świadczenia. Kolejne kilkanaście procent zaprzestaje płacenia wkrótce potem.

Niewykorzystywanie dostępnych narzędzi egzekucyjnych
Jedynie 13% rodziców zgłasza niespłacane alimenty do rejestrów dłużników, takich jak BIG InfoMonitor. Oznacza to, że większość dłużników nie odczuwa konsekwencji finansowych czy społecznych związanych z zaległościami.

Reklama

Społeczne przyzwolenie na niepłacenie
Według badań BIG InfoMonitor, 27% Polaków uważa, że niepłacenie alimentów może być akceptowalne. Taki poziom tolerancji dla uchylania się od obowiązków finansowych obniża skuteczność działań egzekucyjnych.

Praca na czarno
Część dłużników unika egzekucji alimentów, pracując w szarej strefie, co znacząco utrudnia komornikom zajęcie wynagrodzenia. Jest to możliwe także dzięki pracodawcom, którzy nie zgłaszają pełnych dochodów zatrudnianych osób.

Podwyższenie świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego

Od października 2024 roku maksymalna kwota wsparcia na dziecko została zwiększona z 500 zł do 1000 zł. Choć jest to istotne wsparcie dla rodzin, koszty te pokrywają podatnicy, co nie rozwiązuje problemu u źródła.

Wykorzystanie nowych narzędzi egzekucyjnych

  • Wpisy do rejestrów dłużników: Skuteczniejsze wykorzystanie takich narzędzi jak BIG InfoMonitor może zwiększyć presję na dłużników.
  • Dozór elektroniczny: Rozważane jest wprowadzenie systemu bransoletek monitorujących, które pozwolą na lokalizację dłużników, co ułatwi egzekucję zobowiązań.

Zaangażowanie sektora prywatnego

W przypadku dłużników przebywających za granicą, warto rozważyć współpracę z międzynarodowymi firmami windykacyjnymi, które mają większe możliwości dochodzenia należności poza Polską.

Zmiana podejścia do egzekucji

W krajach takich jak Niemcy czy Dania państwo wypłaca pełne alimenty rodzicom, a następnie skutecznie egzekwuje należności od dłużników. Polska mogłaby zaadaptować podobne rozwiązania, zwiększając skuteczność systemu.

Edukacja społeczna

Konieczne jest podniesienie świadomości społecznej na temat moralności finansowej i odpowiedzialności za dzieci. Kampanie społeczne mogłyby zmniejszyć przyzwolenie na niepłacenie alimentów.

Zadłużenie alimentacyjne to złożony problem wymagający działań na wielu poziomach – od edukacji społecznej po zmiany legislacyjne. Jego rozwiązanie jest nie tylko kwestią sprawiedliwości wobec dzieci, ale również obowiązkiem społecznym, aby nie obciążać podatników kosztami zaniedbań rodziców. Jak zauważono w rozmowie, dzieci są przyszłością narodu, dlatego należy zadbać o to, aby miały równy start życiowy, niezależnie od sytuacji rodzinnej.