Co naprawdę dzieje się ze składkami emerytalnymi w ZUS?

W ZUS czekają ogromne kwoty, czasem sięgające kilkudziesięciu tysięcy złotych. Niestety, wciąż mało kto o tym wie. A ZUS nie ma obowiązku nikogo informować. Kluczowe jest jedno - trzeba złożyć wniosek!

Reklama

Dziedziczenie emerytury? Tak, ale tylko jej części

Główne konto emerytalne w ZUS nie podlega dziedziczeniu – to fakt. Ale istnieje jeszcze coś takiego jak subkonto w ZUS. To właśnie z niego można odzyskać pieniądze po bliskiej osobie. Dotyczy to także środków zgromadzonych w OFE (jeśli ktoś tam miał konto). W praktyce wygląda to tak:

  • Jeśli zmarły miał subkonto w ZUS lub konto w OFE – część składek można odziedziczyć.
  • W przypadku małżeństwa – połowa zgromadzonych środków trafia do współmałżonka.
  • Reszta może być wypłacona osobom wskazanym przez zmarłego albo trafić do spadku.

Kiedy ZUS wypłaca pieniądze?

Wszystko zaczyna się od Twojej inicjatywy. ZUS nie wypłaca nic z automatu. Potrzebny jest wniosek o dziedziczenie składek emerytalnych z subkonta ZUS tzw. formularz USS, który należy złożyć po śmierci bliskiej osoby. Jeśli zmarły wcześniej wskazał konkretne osoby uprawnione do wypłaty – ZUS je poinformuje. Jeśli nie – nikt się nie dowie, że te pieniądze w ogóle czekają.

Uwaga! Czas nie gra tu roli – roszczenie się nie przedawnia. To oznacza, że nawet jeśli Twój bliski zmarł kilka lat temu, wciąż możesz sięgnąć po te pieniądze.

Poniżej poradnik krok po kroku jak odzyskać pieniądze z subkonta ZUS po zmarłej osobie

A co jeśli ktoś już był na emeryturze?

Jeśli ZUS wypłacał emeryturę przez mniej niż 36 miesięcy – bliscy mogą ubiegać się o tzw. wypłatę gwarantowaną. To właśnie forma odzyskania niewykorzystanych składek z subkonta. Po 36 wypłatach – pieniądze przechodzą całkowicie do budżetu państwa.

Co to jest wypłata gwarantowana z ZUS?

Kiedy ktoś przechodzi na emeryturę z ZUS w normalnym wieku emerytalnym, czyli kobieta 60 lat, mężczyzna 65 lat, to:

  • ZUS zaczyna wypłacać mu emeryturę, która jest wyliczona m.in. na podstawie środków zgromadzonych na subkoncie emerytalnym.
  • Gdy ta osoba umrze, zanim ZUS zdąży wypłacić te pieniądze w całości (czyli przed upływem 36 miesięcy wypłat), rodzina może odzyskać resztę – to się nazywa wypłata gwarantowana.

Ale, jeśli ZUS wypłacał emeryturę dłużej niż 36 miesięcy (czyli 3 lata) – to uważa się, że pieniądze z subkonta zostały już „zużyte” w całości, więc nic więcej się rodzinie nie należy. Te środki przechodzą wtedy do budżetu państwa i nie są dziedziczone. Czyli podsumowując:

  • Zmarły był na emeryturze krócej niż 3 lata? Rodzina może odzyskać część pieniędzy z subkonta.
  • Zmarły był na emeryturze 3 lata lub dłużej? Pieniędzy z subkonta już nie da się odzyskać.

Skąd to wiadomo? To wynika z art. 25 ust. 1 oraz art. 25a ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. (Dz.U. 2022 poz. 504 z późn. zm.).

ZUS potwierdza to również oficjalnie na swojej stronie: „Jeśli emeryt pobierał świadczenie krócej niż 36 miesięcy, wypłacamy jego rodzinie tzw. wypłatę gwarantowaną – z pozostałych środków z subkonta. Po 36 miesiącach wypłat świadczenia gwarancja wygasa.”

Co jeszcze warto wiedzieć o OFE i subkoncie w ZUS?

Wciąż wiele osób myśli, że dziedziczyć można tylko pieniądze zgromadzone w OFE, a te w ZUS – przepadają. To mit, który sprawia, że miliony złotych wciąż leżą niewypłacone. W rzeczywistości – zarówno środki zgromadzone na koncie w OFE, jak i te zapisane na subkoncie w ZUS – mają taki sam status prawny. Czyli, mogą być dziedziczone.

Kiedy powstaje subkonto w ZUS?

Subkonto zakładane jest automatycznie dla każdej osoby, która rozpoczęła pracę po 1 maja 2011 roku i:

  • nie przystąpiła do OFE, albo
  • zrezygnowała z dalszego przekazywania składek do OFE podczas tzw. okienka transferowego.
Reklama

To oznacza, że wiele osób ma środki na subkoncie, nawet jeśli nigdy świadomie się tym nie interesowało.

Okienko transferowe – czyli gdzie trafiają Twoje składki

Co cztery lata masz prawo zdecydować, czy część Twojej składki emerytalnej (2,92%) ma trafiać do OFE, czy pozostać w ZUS. Jeśli nic nie robisz – trafia do subkonta w ZUS. Dlaczego to ważne? Bo od tego, gdzie są Twoje składki, zależy, gdzie trzeba złożyć wniosek po śmierci bliskiej osoby:

  • Jeśli zmarły był w OFE – zaczynasz w OFE. OFE informuje ZUS.
  • Jeśli nie był – składasz wniosek bezpośrednio w ZUS.

Kto ma subkonto w ZUS?

Prawie każdy, kto zaczął pracować po 1999 roku. Nawet jeśli nigdy nie dołączył do OFE – ZUS automatycznie tworzy subkonto, gdzie trafia część składki (obecnie 7,3%). Jeśli pracujesz lub pracowałaś, subkonto prawdopodobnie już masz – a Twoi bliscy też. Warto się tym zainteresować zawczasu. Można też wskazać osoby, które mają odziedziczyć te pieniądze – wystarczy to zgłosić do ZUS.

Więcej o subkoncie w ZUS w poniższym artykule

Więc nie czekaj, tylko działaj. Czasem wystarczy jeden wniosek, by odzyskać od kilku do kilkunastu tysięcy złotych. A te pieniądze mogą naprawdę pomóc – zwłaszcza w trudnych chwilach po śmierci kogoś bliskiego.