Wyrok TK
Rzecznik Praw Obywatelskich sygnalizuje możliwość znacznej poprawy sytuacji finansowej około 150-200 tysięcy seniorów. Wskazuje na potencjalny wzrost emerytur nawet o 1200 złotych oraz dodatkowe wyrównania sięgające 64 tysięcy złotych. Jednak, pomimo wydanego 4 czerwca 2024 roku korzystnego wyroku Trybunału Konstytucyjnego dla tzw. wcześniejszych emerytów, jego publikacja w Dzienniku Ustaw wciąż jest opóźniona. Minister Maciej Berek zapewnił o świadomości problemu przez rząd oraz podzielił się opinią o konieczności podjęcia odpowiednich działań prawnych.
Obserwuj kanał Dziennik.pl na WhatsAppie
W odpowiedzi na interpelację Rzecznika Praw Obywatelskich Marcina Wiącka, dotyczącą przyczyn opóźnienia w publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 roku, szef Komitetu Stałego Rady Ministrów przesłał oficjalne wyjaśnienia.
Jak podkreślał Rzecznik Praw Obywatelskich w swoim piśmie, wyrok Trybunału Konstytucyjnego stwarza możliwość podwyższenia świadczeń emerytalnych dla około 150-200 tysięcy seniorów nawet o 1200 złotych miesięcznie. Ponadto, emeryci ci mogą otrzymać jednorazowe wyrównanie sięgające 64 tysięcy złotych za okres pobierania niższych świadczeń.
Emerytura wyższa nawet o 1200 zł i dodatkowo 64 tys. zł wyrównania
Jak zauważył, zwiększenie świadczeń i wypłata należnych różnic emerytom są uzależnione od ponownego rozpatrzenia dotychczasowych decyzji emerytalnych. Rzecznik podkreślił, że wznowienie postępowania może nastąpić dopiero po uprawomocnieniu się wyroku Trybunału Konstytucyjnego, co zgodnie z interpretacją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych następuje z chwilą jego ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepis umożliwiający zmniejszenie emerytury osobom, które zdecydowały się na wcześniejsze przejście na emeryturę, jest niezgodny z konstytucją. W uzasadnieniu wyroku podkreślono, że takie rozwiązanie narusza zasadę zaufania obywateli do państwa.
Jak podkreśla Rzecznik Praw Obywatelskich, przepis ten był niezgodny z konstytucją, ponieważ osoby decydujące się na wcześniejszą emeryturę nie były świadome, że ich świadczenia zostaną znacząco obniżone w przyszłości, co stanowiło naruszenie zasady uczciwości wobec obywateli.
Trybunał Konstytucyjny analizował przepis art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej w aspekcie jego zastosowania do osób składających wnioski o emeryturę przed 6 czerwca 2012 roku. Zgodnie z tym przepisem, wprowadzonym w 2013 roku, podstawa obliczenia emerytury ulega zmniejszeniu o kwotę wcześniej pobranych świadczeń. Wyrok ten został ogłoszony przez pięcioosobowy skład Trybunału Konstytucyjnego, w którym zasiadali sędziowie: Krystyna Pawłowicz, Justyn Piskorski, Wojciech Sych, Michał Warciński oraz Andrzej Zielonacki.
Wyższa emerytura i wyrównanie dla tysięcy emerytów. Co na to rząd?
Minister Berek zapewnił Rzecznika Praw Obywatelskich, że rząd dostrzega wagę problemu poruszonego w jego wystąpieniu i zgadza się co do konieczności podjęcia odpowiednich działań prawnych. Minister poinformował, że w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów powołano zespół, którego zadaniem było szczegółowe zbadanie sytuacji prawnej osób, które zdecydowały się na wcześniejszą emeryturę przed 6 czerwca 2012 roku.
Minister Berek poinformował także, że w świetle dokonanych analiz minister rodziny, pracy i polityki społecznej opracuje projekt ustawy, która zapewni wszystkim ubezpieczonym prawo do emerytur zgodnych z konstytucyjnymi standardami. Szef Komitetu Stałego Rady Ministrów podkreślił, że kluczowym aspektem poruszanego problemu jest wprowadzenie przepisów prawnych, które zapewnią, iż wysokość świadczeń będzie zgodna z konstytucyjnymi gwarancjami wolności i praw człowieka.
Zaznaczył, że Rada Ministrów traktuje kwestię publikacji w Dzienniku Ustaw wyroku TK z czerwca w taki sam sposób, jak traktuje wszystkie inne wyroki TK wydane po uchwale Sejmu z 6 marca 2024 roku dotyczącej usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego.
W marcu poprzedniego roku Sejm przyjął stanowisko, że stosowanie wyroków Trybunału Konstytucyjnego wydanych z naruszeniem prawa przez organy władzy publicznej może być uznane za niezgodne z zasadą legalizmu. Ponadto Sejm stwierdził, że Mariusz Muszyński, Jarosław Wyrembak i Justyn Piskorski nie są sędziami TK. Od tego czasu wyroki TK nie są publikowane w Dzienniku Ustaw.
Minister Berek zwrócił uwagę również na fakt, że w składzie Trybunału Konstytucyjnego, który wydał rozstrzygnięcie z 4 czerwca 2024 roku przywołane przez Rzecznika, zasiadał również Justyn Piskorski. W uchwale rządowej z grudnia ubiegłego roku wyrażono pogląd, że publikowanie wyroków Trybunału Konstytucyjnego w dziennikach urzędowych mogłoby pogłębić istniejący kryzys praworządności.