rozwiń ›

Czym jest zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy to świadczenie pieniężne przysługujące osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym (np. pracownikom, zleceniobiorcom, prowadzącym działalność gospodarczą), które są zwolnione od wykonywania pracy z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad członkiem rodziny. Zasiłek opiekuńczy to forma wsparcia finansowego dla osób, które muszą przerwać pracę, by zaopiekować się chorymi bliskimi. Zasady jego przyznawania reguluje ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego.

Reklama

Kto może skorzystać z zasiłku opiekuńczego?

ZUS wypłaca zasiłek opiekuńczy osobom, które muszą zrezygnować z pracy, by opiekować się:

  • dziećmi do 8. roku życia,
  • dziećmi z niepełnosprawnościami do 18. roku życia,
  • chorym dzieckiem poniżej 14. roku życia,
  • chorym dzieckiem z niepełnosprawnością do 18. roku życia,
  • innymi chorymi członkami rodziny, takimi jak: małżonek, rodzice, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo, a także dzieci powyżej 14. roku życia.

Ile można pobierać zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy przysługuje tylko wtedy, gdy w gospodarstwie domowym nie ma innej osoby zdolnej do zapewnienia opieki. Maksymalny czas pobierania zasiłku to 60 dni w roku.

Jaka jest wysokość zasiłku opiekuńczego?

Kwota zasiłku opiekuńczego wynosi 80 proc. wynagrodzenia, które jest wyliczane na podstawie średniej pensji z ostatnich 12 miesięcy.

Jak ubiegać się o zasiłek opiekuńczy i kiedy nie przysługuje?

Aby otrzymać zasiłek, należy dostarczyć pracodawcy zaświadczenie lekarskie oraz wypełnić formularz Z-15B. Warto pamiętać, że zasiłek opiekuńczy nie przysługuje w sytuacjach, takich jak: urlop bezpłatny, kara aresztu lub pozbawienia wolności, wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem.

Jakie dokumenty są potrzebne do złożenia wniosku o zasiłek opiekuńczy?

Aby otrzymać zasiłek opiekuńczy, należy złożyć wniosek (najczęściej na formularzu Z-15A dla opieki nad dzieckiem lub Z-15B dla opieki nad innym chorym członkiem rodziny) oraz dołączyć niezbędne dokumenty. Do podstawowych dokumentów należą:

  • Wniosek o zasiłek opiekuńczy (Z-15A lub Z-15B).
  • Wydruk zwolnienia elektronicznego (e-ZLA) lub zaświadczenie lekarskie w trybie alternatywnym.
  • Zaświadczenie płatnika składek (jeśli zasiłek wypłaca ZUS): Z-3 – jeśli jesteś pracownikiem; Z-3b – jeśli prowadzisz pozarolniczą działalność lub współpracujesz z taką osobą, lub jesteś osobą duchowną; Z-3a – w pozostałych przypadkach (np. umowa zlecenia).
  • W zależności od sytuacji, mogą być również wymagane inne dokumenty, takie jak: Orzeczenie o niepełnosprawności dziecka (w przypadku opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym); Zaświadczenie od lekarza potwierdzające poród, chorobę lub pobyt w szpitalu małżonka/rodzica dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem; Kopia zwolnienia lekarskiego niani lub dziennego opiekuna (potwierdzona za zgodność z oryginałem).
Reklama

Wniosek i dokumenty należy złożyć u swojego pracodawcy (płatnika składek) lub bezpośrednio w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), jeśli ZUS jest płatnikiem zasiłku. Wniosek można złożyć również elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS.

Specjalny zasiłek opiekuńczy a świadczenie pielęgnacyjne

Od 1 stycznia 2024 roku zostały wprowadzone istotne zmiany dotyczące świadczeń dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami. Specjalny zasiłek opiekuńczy nie jest już przyznawany osobom, które dotychczas go nie pobierały. Zamiast niego, wprowadzono nowe świadczenie – świadczenie wspierające, które jest dedykowane bezpośrednio osobie z niepełnosprawnością, a nie jej opiekunowi. Osoby, które przed 1 stycznia 2024 roku nabyły prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, mogą go nadal pobierać na dotychczasowych zasadach (lub przejść na świadczenie wspierające, jeśli spełniają warunki).

Świadczenie pielęgnacyjne również uległo zmianom. Od 2024 roku świadczenie pielęgnacyjne można łączyć z aktywnością zawodową bez ograniczeń. W przypadku opieki nad więcej niż jednym dzieckiem z niepełnosprawnością kwota świadczenia pielęgnacyjnego jest podwyższana o 100 proc. na drugą i każdą kolejną osobę.