W warunkach wysokiego oprocentowania kredytów, wiele osób kieruje swoje negatywne emocje w kierunku banków, choć praprzyczyną obecnych kłopotów jest inflacja oraz luźna polityka monetarna i fiskalna. Temat zysków sektora bankowego zawsze wzbudzał kontrowersje, a tym razem jest on wyjątkowo nośny. Jednym z argumentów na korzyść wprowadzenia powszechnych wakacji kredytowych był właśnie wysoki poziom zysków, jakie rodzime banki osiągają dzięki szybko rosnącemu oprocentowaniu kredytów. Eksperci portalu RynekPierwotny.pl na podstawie ciekawych danych BFG postanowili sprawdzić, czy od stycznia do maja bieżącego roku banki faktycznie biły rekordy zyskowności.
Wysokie odsetki faktycznie miały wpływ na bankowe wyniki
Doniesienia o wysokich zyskach banków można łatwo zweryfikować przy pomocy danych Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Ta ważna instytucja na bieżąco monitoruje sytuację banków komercyjnych i spółdzielczych, a wyniki jej niektórych analiz są publikowane co miesiąc. Po sprawdzeniu aktualnych i nieco starszych raportów BFG możemy stwierdzić, że pięciomiesięczny zysk netto sektora bankowego w poszczególnych latach był następujący:
- styczeń - maj 2017 r. - 4,8 mld zł
- styczeń - maj 2018 r. - 6,0 mld zł
- styczeń - maj 2019 r. - 5,6 mld zł
- styczeń - maj 2020 r. - 3,3 mld zł
- styczeń - maj 2021 r. - 5,5 mld zł
- styczeń - maj 2022 r. - 12,1 mld zł
Jak nietrudno zauważyć, polski sektor bankowy zamknął pięć miesięcy bieżącego rynku rekordowo wysokim zyskiem po opodatkowaniu. Kluczowy wpływ na ten wynik miały zyski odsetkowe. Warto nadmienić, że od początku stycznia do końca maja 2022 r. krajowe banki komercyjne i spółdzielcze zarobiły na odsetkach 28,7 mld zł. Rok wcześniej analogiczny wynik z okresu styczeń - maj oscylował na poziomie 17,6 mld zł.
Jakość bankowych kredytów wciąż nie stanowi problemu
Eksperci portalu RynekPierwotny.pl zwracają uwagę, że wysoki zysk netto banków po pierwszych pięciu miesiącach bieżącego roku wynikał także z dobrej spłacalności kredytów. Dane Bankowego Funduszu Gwarancyjnego potwierdzają, że wskaźniki jakości kredytów dla przedsiębiorstw, kredytów mieszkaniowych oraz kredytów konsumpcyjnych nie pogorszyły się względem końca 2021 roku. Wręcz przeciwnie - obliczany przez BFG wskaźnik ogólnej jakości kredytów bankowych nawet się poprawił w stosunku do IV kw. 2021 r.
Trzeba też wspomnieć, że pomimo wyższego oprocentowania kredytów, odpisy z tytułu utraty wartości aktywów miały podobną kwotę, jak w pierwszych pięciu miesiącach poprzedniego roku. Taka kombinacja dobrej spłacalności kredytów i wysokich odsetek to oczywiście optymalny wariant z punktu widzenia sektora bankowego.
Rządowe plany bardzo negatywnie wpłyną na zyski banków
Podpisana niedawno przez Prezydenta ustawa o pomocy kredytobiorcom oczywiście sprawi, że wynik finansowy netto banków z całego 2022 r. będzie o wiele gorszy niż można było oczekiwać jeszcze w pierwszym kwartale. Przypomnijmy, że wspomniany akt prawny dzieli ośmiomiesięczne, darmowe wakacje kredytowe dla konsumentów na dwie części po cztery miesiące - do wykorzystania odpowiednio do końca 2022 r. oraz w 2023 r. (jeden miesiąc wakacji na każdy kwartał przyszłego roku). Nie można wykluczać, że w warunkach gorszej zyskowności i stabilności sektora bankowego, rządowa propozycja pomocy dla kredytobiorców byłaby bardziej wstrzemięźliwa.
Krajowe banki prawdopodobnie zamkną rok bez straty netto
Na razie nie wiemy jeszcze dokładnie, jaki będzie łączny koszt ustawowych wakacji kredytowych z punktu widzenia banków. W swoim ostatnim raporcie o stabilności systemu finansowego, Narodowy Bank Polski szacuje, że pomysł rządu będzie kosztował banki około 20 mld zł. Taki wynik opiera się na założeniu, że z ośmiomiesięcznych wakacji kredytowych skorzystają wszyscy uprawnieni klienci sektora bankowego, a stopa WIBOR 3M będzie wynosiła 6,5%.
Można jednak oczekiwać, że faktyczny koszt wakacji kredytowych będzie dla banków mniejszy niż wspomniane 10 mld zł rocznie, które wyliczył Narodowy Bank Polski. Wydaje się zatem prawdopodobne, że rodzime banki (traktowane jako cały sektor) po wyliczeniu dwunastomiesięcznego wyniku netto mimo wszystko zamkną bieżący rok „na plusie” - nawet w warunkach pogarszającej się koniunktury gospodarczej. Gorsza sytuacja krajowej gospodarki na pewno nie pozostanie bez wpływu na wyniki finansowe banków - również w 2023 roku.
Autor: Andrzej Prajsnar, ekspert portalu RynekPierwotny.pl