Subskrybuj nas na Youtube
Świadczenie pielęgnacyjne ma złą sprawę wśród opiekunów osób niepełnosprawnych. Gminy latami odmawiały go osobom spełniającym przesłanki na podstawie błędnego odczytania przepisów. I takim błędnym odczytaniem było przyjmowanie, że nie ma prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osoba, która nie pracowała przed rozpoczęciem opieki nad osobą niepełnosprawną (w sensie nie straciła przez to pracy, nie odeszła z niej, nie porzuciła jej).
UWAGA! Artykuł dotyczy "starego" świadczenia pielęgnacyjnego. Jeszcze przez wiele lat będzie funkcjonowało obok "nowego" świadczenia pielęgnacyjnego. W sądach jest bardzo dużo spraw czekających na rozstrzygnięcie WSA i NSA.
NSA: Córka opiekuje się chorym na raka prostaty ojcem. MOPS: Ale nie pracowała od kilku lat
W artykule stawiam tezę, że NSA wykonuje kawał dobrej roboty broniąc praw osób niepełnosprawnych i ich opiekunów (od kilku lat). Tu link do tego wyroku. To wyrok sprzed dwóch tygodni (wyrok NSA z 20 czerwca 2024 r. (I OSK 1283/23).
Urzędnicy stwierdzili – "w sprawie nie występuje związek przyczynowo-skutkowy między niepodejmowaniem przez skarżącą pracy, a opieką nad niepełnosprawnym ojcem. Wynika to z faktu, że skarżąca już wcześniej, przed uzyskaniem przez ojca znacznego stopnia niepełnosprawności, nie podejmowała zatrudnienia." I NSA niszczy to stanowisko:
"(…) do oceny, czy podmiot ubiegający się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego nie podejmuje zatrudnienia w związku ze sprawowaną opieką co do zasady decydujący jest stan istniejący w dacie powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki, zatem na gruncie niniejszej sprawy jest to 22 lutego 2019 r. (od tego dnia datuje się ustalony stopień niepełnosprawności I.S.)."
Prawidłowo zatem Sąd Wojewódzki uznał, że organ nie ma prawa ustalać przyczyn braku wcześniejszego zatrudnienia osoby ubiegającej się o świadczenie pielęgnacyjne, a zobowiązany jest wyłącznie do ustalenia czy osoba taka jest zdolna do pracy i czy wyłączną przyczyną niepodejmowania zatrudnienia jest konieczność sprawowania opieki nad bliską osobą niepełnosprawną. Ustalenia przez organ przyczyn braku wcześniejszego zatrudnienia stanowiłoby w istocie oparcie się na przesłance pozaustawowej.
NSA usuwa wielką krzywdę wobec opiekunki osoby niepełnosprawnej
Żeby zrozumieć jaką krzywdę wyrządził urząd w tej sprawie wystarczy zapoznać się ze stanem zdrowia ojca, którym opiekowała się córka. Był on taki:
"W ramach postępowania dowodowego organ ustalił, że choruje on na nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, tarczycę, raka prostaty oraz demencję. Nie ma kontaktu z rzeczywistością, nie poznaje najbliższej rodziny, nie rozumie co się do niego mówi, nie umie wyartykułować własnych potrzeb, nie chodzi – porusza się na wózku inwalidzkim, jest pampersowany, nie jest w stanie samodzielnie wstać z łóżka, wymaga pomocy w utrzymaniu higieny osobistej, przyjmowaniu leków i w kontaktach ze służbą zdrowia. W związku ze stanem zdrowia wymaga on pomocy w takich czynnościach jak pobudka, toaleta, ubieranie, podnoszenie z łóżka i posadzenie na wózku inwalidzkim, karmienie, podawanie leków, zmianę pampersów, smarowanie maściami na odparzenia. Wymiar sprawowanej opieki nad I.S., zgodnie ze wskazaniami pracownika socjalnego, jest szeroki i przekracza 8 godzin dziennie."
Trudno się dziwić, że NSA kategorycznie stwierdził: Wbrew twierdzeniom Kolegium, w ocenie Sądu kasacyjnego, niewątpliwie wymiar opieki nad I.S. wykracza poza zwykłe czynności dnia codziennego i uniemożliwia podjęcie pracy.
NSA o świadczeniu pielęgnacyjnym: Nie trzeba stracić pracy. Bezrobotny też może otrzymać 2988 zł
I kolejny przykład dobrej roboty NSA - wyrok z 9 sierpnia 2023 r. sygn. I OSK 1655/22. Tu link do wyroku.
Sprawa była taka: opiekun to osoba bezrobotna od 1985. Natomiast brat, którym bezrobotny się opiekował znaczny stopień niepełnosprawności ma od 28 lipca 2020 r. Dlatego MOPS postawił tezę - "nie ma żadnego związku między opieką nad osobą niepełnosprawną (formalnie od lipca 2020 r.) a brakiem możliwości pracy przez bezrobotnego (brak pracy od 1985 r.)"
Stanowisko urzędu ma taką formułkę w języku urzędników - Nie ma bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy niepodejmowaniem zatrudnienia przez skarżącego a sprawowaniem opieki nad jego bratem.
NSA w tym wyroku zwrócił jednak urzędnikom uwagę, że to dzień od którego datuje się stopień niepełnosprawności, jest miarodajny dla oceny możliwości podjęcia pracy zarobkowej przez osobę wnioskującą o przyznanie świadczenia. To bowiem od tej daty konieczne jest udzielanie osobie niepełnosprawnej wsparcia w codziennej egzystencji. Wobec tego, bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostaje kwestia niepodejmowania przez osobę wnioskującą o przyznanie świadczeniapielęgnacyjnego zatrudnienia w okresie przed ww. datą.
Przekładając uwagi NSA na zwykły język - bez znaczenia jest brak pracy i bezrobocie w okresie od 1985 r. do 2020 r. Prawo w zakresie świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekuna interesuje się tylko 28 lipca 2020 r., czyli dniem wynikającym z orzeczenia o niepełnosprawności.
Pełne stanowisko NSA było takie:
"Zarówno w zaskarżonej decyzji, jak i w skardze kasacyjnej, SKO stało na stanowisku, że wobec faktu, iż skarżący od 1985 r. jest osobą stale bezrobotną, a ustalony znaczny stopień niepełnosprawności jego brata datuje się od 28 lipca 2020 r., to nie ma bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy niepodejmowaniem zatrudnienia przez skarżącego a sprawowaniem w jakimkolwiek stopniu opieki nad jego bratem.
Stanowisko to nie jest trafne. Niniejsza sprawa dotyczy wniosku o przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z 23 czerwca 2021 r. w związku z opieką, jakiej wymaga brat wnioskodawcy od momentu, w którym stał się osobą niepełnosprawną. Zatem to dzień 28 lipca 2020 r., od którego datuje się stopień niepełnosprawności, jest miarodajny dla oceny możliwości podjęcia pracy zarobkowej przez skarżącego. To bowiem od tej daty konieczne jest udzielanie bratu wnioskodawcy wsparcia w codziennej egzystencji. Wobec tego, bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pozostaje kwestia niepodejmowania przez skarżącego zatrudnienia w okresie przed ww. datą."