Wyczerpanie się zasobów naturalnych, wyniszczenie rezerw nieodnawialnych źródeł energii, wymieranie licznych gatunków roślin i zwierząt, erozja gleby, poważne problemy z zanieczyszczeniem powietrza w postaci smogu, kwaśnych deszczy, obecności gazów cieplarnianych, generowanie ogromnych ilości odpadów zarówno poprodukcyjnych, jak i komunalnych… Jeszcze długo można by wymieniać niekorzystne zjawiska będące efektem działalności człowieka. Konieczność uwzględnienia ich efektów w praktyce gospodarczej stała u źródeł powstania koncepcji zrównoważonego rozwoju.
Potrzeba działania
Po raz pierwszy sformułował ją na arenie międzynarodowej w 1969 r. ówczesny sekretarz generalny ONZ U Thant podczas posiedzenia XXIII sesji zgromadzenia ogólnego tej organizacji. Podczas kolejnego półwiecza koncepcja ta znajdowała coraz więcej zrozumienia, choć nadal nie brakuje tych, którzy zagrożenia dla środowiska naturalnego starają się umniejszać, widząc w nich naturalną konsekwencję rozwoju i wzrostu konsumpcji. Twierdzą, że zaawansowanie technologiczne w produkcji i utylizacji odpadów sprawi, że ograniczenia w funkcjonowaniu przedsiębiorstw nie są konieczne, ocieplenie klimatu jest procesem naturalnym, na które człowiek nie ma wpływu, a celem przedsiębiorstwa jest wyłącznie dążenie do jak najlepszego zaspokojenia potrzeb klientów, a tą drogą do maksymalnego zysku. A zatem że potrzeba działań na rzecz zrównoważonego rozwoju jest nieuzasadniona.
Zdecydowana większość przedsiębiorstw i organizacji wpisuje jednak ochronę środowiska naturalnego do swoich strategii społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR). Ich realizacja owocuje licznymi działaniami proekologicznymi polegającymi zarówno na bezpośrednich inwestycjach w instalacje proekologiczne sprzyjające czystej produkcji, rewitalizacji zniszczonych terenów, jak i działaniach propagandowych oraz edukacyjnych mających na celu zmianę postaw wrogich ekologii.
Mamy wpływ na otoczenie
Reklama
– Biznes może mieć ogromny wpływ na swoje otoczenie dzięki skali działania i szerokim łańcuchom wartości – mówi Ewa Solarz, menedżer ds. ESG w Banku Pekao SA. – Każde przedsiębiorstwo ma licznych interesariuszy, czyli osoby lub podmioty, na które wpływa lub które wpływają na nie. Począwszy od klientów, poprzez pracowników i dostawców, kończąc na instytucjach i konkurencji. Na każdą z tych grup przedsiębiorstwo może wywierać wpływ bezpośrednio lub pośrednio – wyjaśnia specjalistka. – Można wpływać na świadomość ekologiczną – stan wiedzy, wrażliwości, przekonań i postaw wobec środowiska naturalnego, w bardzo różnorodny sposób, w zależności od celu, możliwości i pomysłowości przedsiębiorców. Nie ma zamkniętej listy takich działań – tłumaczy.
Przedsiębiorstwa mogą np. włączać swoich klientów w przedsięwzięcia, które wymagają aktywnej postawy, np. sprzątanie lasów, zbiórki funduszy na cele ekologiczne itd. Można edukować poprzez informacje na opakowaniach produktów.
– Można też wplatać działania na rzecz środowiska w pozornie niezwiązane akcje – jak np. ekoloteria w Banku Pekao, dzięki której bank przeznaczył część swoich przychodów na rzecz Rezerwatu Wąwóz Homole – mówi Ewa Solarz. Podkreśla, że na rzecz świadomości ekologicznej warto działać ramię w ramię z organizacjami, które mają doświadczenie i wiedzę – profesjonalnym partnerem Pekao w tym zakresie jest UNEP/GRID.
– Kolejne edycje prowadzonego przez GAZ-SYSTEM programu Fundusz Naturalnej Energii to coraz więcej kreatywnych inicjatyw dla edukacji ekologicznej i zachowania równowagi środowiska naturalnego – mówi Iwona Dominiak, rzecznik przedsiębiorstwa. Widzimy, jak różnorodne potrafią być pomysły realizowane przez społeczności lokalne. Tak powstały m.in. stacje przyrodniczo-edukacyjne i laboratoria na świeżym powietrzu, posadzono tysiące roślin, zorganizowano około tysiąca warsztatów i zajęć, a innowacyjny pomysł poszukiwań przyjął się w ogrodzie botanicznym na Śląsku jako atrakcyjna forma zwiedzania.
Gama możliwości
W publikowanych co roku przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu (było już 19 edycji) raportach dotyczących dobrych praktyk CSR działania związane z ochroną środowiska stanowiły około jednej czwartej wpisów. Dominują działania edukacyjne, ale pokaźną część stanowią programy dotyczące ekologicznych rozwiązań w miejscu pracy, efektywności energetycznej, recyklingu czy zrównoważonego transportu.
Gama środków prowadzących do celu to m.in.: ograniczenie zużycia energii poprzez montowanie np. nowoczesnych żarówek, oszczędność wody i ograniczenie odpadów poprzez proponowanie pracownikom wody z dystrybutorów, a nie w butelkach, instalacje do zbierania deszczówki pozwalające ograniczyć zużycie wody wodociągowej. Powszechną praktyką w firmach jest oszczędzanie papieru poprzez wyeliminowanie tradycyjnych dokumentów na rzecz elektronicznych. Coraz powszechniejsze jest projektowanie budynków w taki sposób, by zoptymalizować dostęp światła dziennego i świeżego powietrza. Wiele firm promuje dojeżdżanie pracowników na rowerach – tworzona jest infrastruktura ułatwiająca parkowanie pojazdów, kąpiel i wygodną zmianę odzieży.
Wiele firm podchodzi do tematu systemowo i tworząc strategię CSR, decyduje się na audyt całego procesu działania i wprowadza proekologiczne działania na wszystkich poziomach, począwszy od etapu projektowania produktów, przez cały proces wytwarzania i transportu, a na kontrolowaniu kooperantów kończąc.
