Kodeks pracy gwarantuje pracownikom dodatkowe wynagrodzenie w momencie zakończenia kariery zawodowej. Chodzi o odprawę emerytalną i rentową. To świadczenia, które mogą sięgać nawet sześciu miesięcznych pensji. Pracodawca, który odmówi jej wypłaty, może zostać ukarany grzywną od 1 tys. do 30 tys. zł.
Świadczenie przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę, powołanie, mianowanie lub wybór. Nie ma znaczenia, jak długo pracowało się w firmie. Odprawa należy się niezależnie od stażu pracy. Nieco inaczej wygląda sprawa wypłaty odprawy rentowej. Tutaj pracodawca nie może samodzielnie stwierdzić, czy pracownik spełnia przesłanki do otrzymania renty (z którą związana jest odprawa). Potrzebna jest do tego decyzja ZUS, dlatego dopiero po jej przedłożeniu pracodawca może wypłacić odprawę rentową.
Podstawowa kwota odprawy
Zgodnie z art. 92(1) § 1 Kodeksu pracy podstawowa kwota odprawy to równowartość miesięcznej pensji, ale niektórzy mogą liczyć na znacznie więcej. Nauczyciele mogą otrzymać dwie pensje przy stażu krótszym niż 20 lat lub trzy pensje przy dłuższym stażu. Zgodnie z art. 87 Karty Nauczyciela, nauczycielom przysługuje odprawa w wysokości:
- 2-miesięcznego wynagrodzenia, jeśli staż pracy wynosi poniżej 20 lat,
- 3-miesięcznego wynagrodzenia, jeśli staż pracy wynosi powyżej 20 lat.
Odprawa. Czy trzeba składać wniosek?
Pracownicy samorządowi mają zagwarantowane 2 pensje po 10 latach pracy, 3 pensje po 15 latach pracy, a nawet 6 pensji po 20 latach pracy. Jeśli pracownik jest zatrudniony w kilku miejscach jednocześnie, może otrzymać odprawę od każdego pracodawcy. Jedyny warunek to rozwiązanie wszystkich umów w tym samym dniu. To legalna możliwość zwielokrotnienia swojego świadczenia.
Nie trzeba składać żadnych wniosków. Pracodawca ma obowiązek wypłacić odprawę automatycznie. Co więcej, świadczenie jest zwolnione ze składek ZUS, choć podlega standardowemu opodatkowaniu. Świadczenie ma charakter jednorazowy. Oznacza to, że nie można otrzymać go drugi raz od tego samego pracodawcy.
Kto nie dostanie odprawy
Świadczenie nie może zostać przyznane osobie, która osiągnęła wiek emerytalny lub uzyskała prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale kontynuuje zatrudnienie. Nie otrzymają go również pracownicy, którzy rozwiązują stosunek pracy z powodu przejścia na rentę rodzinną oraz osoby, które po rozwiązaniu umowy uzyskały świadczenie przedemerytalne.