Zastrzeżenie numeru PESEL: Coraz więcej Polaków korzysta z tej usługi
W czwartek 27 czerwca Ministerstwo Cyfryzacji poinformowało, że już 4 miliony osób w Polsce zastrzegło swój numer PESEL. Pod koniec maja tego roku – o czym przypomina serwis Bankier.pl – liczba ta wynosiła ponad 2,7 mln, a na początku czerwca – ponad 3 mln.
ZOBACZ kanał Dziennik.pl na WhatsAppie
Usługa zastrzeżenia PESEL wprowadzona została 17 listopada 2023 roku na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2023 roku o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości. Rozwiązanie to ma na celu przeciwdziałanie kradzieżom tożsamości, które zdarzają się coraz częściej. Dzięki usłudze każdy pełnoletni obywatel Polski może bezpłatnie "zamrozić" swój numer PESEL. Tym samym może uchronić się przed wykorzystaniem swoich danych osobowych przez nieuprawnione osoby, co ma miejsce zazwyczaj w celach finansowych. Zastrzeżenie numeru PESEL nie tylko zapobiega wyłudzeniom i kradzieżom tożsamości, ale także zwiększa ogólne bezpieczeństwo danych osobowych.
Jak działa zastrzeżenie numeru PESEL?
Chociaż zastrzeżenie PESEL możliwe jest już od kilku miesięcy, to skutki prawne tej czynności obowiązują dopiero od 1 czerwca 2024 roku. Dzięki temu obywatele mieli czas na poznanie tej usługi, natomiast instytucje i firmy mogły dostosować swoją działalność do nowego prawa.
Obecnie jeśli ktoś będzie chciał zaciągnąć kredyt lub pożyczkę, wykorzystując do tego zastrzeżony PESEL, podczas weryfikacji danych w systemie pojawi się blokada, a tym samym transakcja zostanie wstrzymana. Instytucja finansowa nie będzie mogła udzielić kredytu, a dana osoba zostanie zidentyfikowana jako potencjalny oszust. Jeżeli natomiast instytucja finansowa nie sprawdzi statusu numeru PESEL przed podpisaniem umowy i udzieli kredytu mimo zastrzeżonego numeru PESEL, nie będzie mogła dochodzić z tego tytułu należności.
Zastrzeżenie PESEL – jak to zrobić?
Zastrzec numer PESEL można na dwa sposoby – w serwisie i aplikacji mObywatel oraz w urzędzie. Usługa jest bezpłatna i realizowana od razu. W przypadku, kiedy chcemy zastrzec PESEL poprzez mObywatel, wystarczy, że klikniemy przycisk "Zastrzeż PESEL lub cofnij zastrzeżenie" na stronie gov.pl. Następnie po zalogowaniu się przeniesieni zostaniemy do systemu mObywatel, gdzie będziemy mogli zastrzec PESEL.
Jeśli chcemy zastrzec numer PESEL w urzędzie, musimy wypełnić wniosek o zastrzeżenie numeru PESEL. Możemy zrobić to samodzielnie, podpisać i dostarczyć do dowolnego urzędu gminy. Możemy również poprosić urzędnika, aby wydrukował wypełniony wniosek z systemu. Wówczas powinniśmy sprawdzić poprawność danych, a następnie go podpisać i złożyć. Po przyjęciu przez urzędnika wniosku i wprowadzeniu go do systemu, otrzymamy od urzędnika potwierdzenie zastrzeżenia numeru PESEL.
W taki sam sposób można również cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL. W tym przypadku można to zrobić bezterminowo lub podać datę i godzinę, w której system automatycznie ponownie zastrzeże numer PESEL. Ponowne zastrzeżenie numeru PESEL – po jego cofnięciu – możliwe jest po upływie pół godziny.
Zastrzeżenie numeru PESEL: Co można, a czego nie można zrobić?
Warto mieć świadomość, że zastrzeżenie PESEL nie jest równoznaczne z jego zablokowaniem. Możemy nadal z niego korzystać, aby załatwiać m.in. takie sprawy w urzędach jak zameldowanie, wyrobienie dokumentów czy zawarcie związku małżeńskiego. Możemy również wziąć udział w wyborach czy korzystać z profilu zaufanego. Bez problemu także na podstawie numeru PESEL będziemy mogli wybrać się na wizytę do lekarza, zrealizować wystawioną przez niego receptę lub być skierowani do szpitala.
Jednocześnie należy wiedzieć, że zastrzeżenie numeru PESEL uniemożliwia pewne czynności. Nie możemy podpisać aktu notarialnego dotyczącego sprzedaży i kupna nieruchomości czy też otrzymać od operatora nowej karty SIM do telefonu. Nie mamy możliwości wzięcia kredytu lub pożyczki czy utworzenia nowego rachunku bankowego. Nie możemy też wypłacić kwoty przekraczającej trzykrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeśli chcemy to zrobić, musimy najpierw cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL, a dopiero później wydać w banku dyspozycję wypłaty. Takie ograniczenie ma uchronić przed popularnymi oszustwami metodą "na wnuczka" czy "na policjanta".