Powstały z mikroplastiku brokat będzie powoli wycofywany ze sklepów. Według nowego prawa unijnego producenci mogą jeszcze sprzedać posiadane zapasy.
Sypki brokat: czym jest ten znany produkt
Brokat jest mikroplastikiem, czyli cząsteczkami tworzywa sztucznego o wielkości mniejszej niż 5 mm. Jest to specyficzny rodzaj plastiku, który składa się z niejednorodnej mieszaniny materiałów sztucznych, głównie polipropylenu, polistyrenu oraz polietylenu.
Jak podaje European Food Safety Authority (EFSA), mikroplastik może mieć formę włókien, granulek, śrutu, płatków lub elipsoid. Pod kątem źródła pochodzenia mikroplastiku wyróżnia się
- mikroplastik pierwotny, który jest celowo w produkowany w przemyśle w takiej formie i dodawany do niektórych produktów, takich jak np.: kosmetyki, pasty do zębów czy brokat oraz
- mikroplastik wtórny - ten rodzaj mikroplastiku powstaje na skutek rozkładu tworzyw sztucznych o większych rozmiarach pod wpływem różnych czynników środowiskowych. Najczęściej powstaje on z rozkładu butelek, sieci rybackich czy toreb foliowych.
Czy mikroplastik jest szkodliwy dla środowiska?
Odpowiedź brzmi: tak. Mikroplastik jest niebezpieczny nie tylko dla środowiska, ale również dla naszego zdrowia. Odkąd w 2018 roku stwierdzono obecność tworzyw sztucznych w ludzkim organizmie, prowadzone są badania nad jego wpływem na nasze zdrowie. Naukowcy wiedzą, że te mikrocząsteczki z wody, powietrza czy pożywienia mogą przedostać się do ludzkiego krwiobiegu. A stamtąd mogą być przeniesionymi do różnych narządów. Obecnie nie ma twardych dowodów na to, że mikroplastik jest szkodliwy dla naszego zdrowia. Jednak badacze podejrzewają, że niektóre rodzaje plastików mogą wywoływać problemy związane z płodnością czy zaburzać gospodarkę hormonalną organizmu?
O ile obecność mikroplastiku w organizmie człowieka mogła być sporym zaskoczeniem, o tyle naukowcy od dawna wiedzą, że drobinki tworzyw sztucznych znajdują się właściwie wszędzie: w glebie, powietrzu, a także w morzach i oceanach. Mikroplastik, który gromadzi się w przewodzie pokarmowym wielorybów i ptaków morskich, uniemożliwia proces trawienia. Drobinki mikroplastiku mogą odkładać się w narządach ryb, powodując ich dysfunkcję. Prawdopodobnie cząsteczki plastiku mają również negatywny wpływ na organizmy żyjące w glebie. A także destrukcyjnie wpływają zarówno na strukturę samej gleby, jak i na jej zdolność do magazynowania wody.
Zmiany związane ze sprzedażą mikroplastiku na terenie Unii Europejskiej
Unia Europejska wprowadziła zakaz stosowania i sprzedaży sypkiego brokatu. Komisja Europejska przyjęła środki ograniczające stosowanie mikrodrobin plastiku celowo dodawanych do produktów. Ograniczenia zostają wprowadzone na podstawie przepisów Unii Europejskiej w dziedzinie chemikaliów (REACH). Powodem jest negatywny wpływ mikroplastiku na środowisko. Zakazem sprzedaży objęte będą produkty zawierające brokat, takie jak produkty do makijażu, maseczki do twarzy, błyszczące długopisy i inne tego typu rzeczy. Zakaz wszedł w życie w połowie października 2023. Zakaz ten nie obowiązuje w przypadku, gdy brokat jest wykonany z materiałów biodegradowalnych, organicznych albo też jest rozpuszczalny w wodzie.
Celem jest objęcie zakazem sprzedaży produktów zawierających mikroplastik na terenie całej Unii Europejskiej. Unia daje jednak dużo czasu na wprowadzenie zmian. Produkty będą wycofywane stopniowo. Jak podaje portal Finanse WP, prawo unijne będzie stopniowo zakazywać sprzedaży mikroplastików i tak:
- do połowy października 2027 roku będzie możliwość sprzedawania brokatu obecnego w produktach do spłukiwania (np.: w żelach pod prysznic czy szamponach)
- w 2028 roku zostaną wycofane detergenty, środki czyszczące i pielęgnacyjne z mikroplastikiem
- do połowy października 2029 roku brokat będzie dozwolony w produktach nie spłukiwanych (np.: żelach czy kremach do włosów)
- w 2031 roku wycofany zostanie granulat wypełniający do syntetycznych nawierzchni sportowych
- do połowy października 2035 brokat wykonany z mikroplastiku będzie dozwolony w produktach do makijażu oraz do paznokci.
Ponieważ ilość produktów zawierających mikroplastik jest bardzo duża, będą one wycofywane stopniowo. A przedsiębiorcy będą mieli sporo czasu na znalezienie dla mikroplastiku ekologicznej alternatywy.