Z prognoz ekonomistów wynika, że w 2020 roku stopa inflacji w Polsce będzie wahać się od około 3 do nawet 5 procent. Jeśli dodać do tego fakt, że już od dobrych kilku lat utrzymują się rekordowo niskie stopy procentowe, wniosek nasunie się sam: trzymanie kapitału na lokatach terminowych i kontach oszczędnościowych może być po prostu nieopłacalne. Taki stan rzeczy sprawia, że warto zainteresować się bardziej ryzykownymi, aczkolwiek oferującymi większy potencjał zysku, produktami finansowymi. Kryteria te spełniają między innymi właśnie fundusze inwestycyjne. Czym one właściwie są? Jak w nie inwestować? Jakie wiąże się z nimi ryzyko? Które fundusze warto wybrać? Wyjaśniamy, co trzeba wiedzieć, aby zwiększyć swoje szanse na sukces inwestycyjny.

Czym są fundusze inwestycyjne?

Mówiąc w uproszczeniu, fundusz inwestycyjny to rodzaj rachunku, do którego wielu inwestorów wpłaca pieniądze w oczekiwaniu, że specjaliści zarządzający funduszem będą w stanie je skutecznie pomnożyć. Ci ostatni, w zależności od przyjętej polityki inwestycyjnej i celu funduszu, mogą inwestować środki między innymi w akcje giełdowe, obligacje, surowce, waluty, a nawet nieruchomości. Inwestorzy, którzy zdecydują się powierzyć im środki mogą mieć pewność, że decyzje inwestycyjne będą podejmowane w oparciu o zaawansowaną wiedzę i wieloletnie doświadczenie, a także gruntowne analizy rynków oraz poszczególnych aktywów. Będzie wiązało się to z dodatkowymi kosztami na rzecz funduszu - opłata roczna za zarządzanie wynosi od 0,5 do maksymalnie 3 procent wartości aktywów (w 2021 roku górny limit zostanie obniżony do 2,5, a w 2022 roku do 2 procent).

Towarzystwa funduszy inwestycyjnych i ich klienci

Fundusze inwestycyjne są tworzone, zarządzane i reprezentowane w stosunkach z osobami trzecimi przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych, nazywanymi w skrócie TFI. Na polskim rynku działają obecnie 63 takie podmioty (stan na luty 2020 roku), spośród których każdy oferuje od kilku do nawet kilkudziesięciu różnych funduszy. W efekcie do wyboru jest już blisko tysiąc tego typu produktów, które różnią się zasięgiem geograficznym inwestycji, generowanym ryzykiem, zawartością portfela inwestycyjnego, czy też formą uczestnictwa. Wszystko to sprawia, że odpowiedni dla siebie fundusz może znaleźć każdy inwestor, niezależnie od poziomu apetytu na ryzyko, oczekiwanej stopy zwrotu, czy posiadanej wiedzy finansowej.

Większość dostępnych na rynku funduszy charakteryzuje się niskim progiem wejścia, który wynosi najczęściej 1000, 100 lub nawet 50 złotych, a przy tym nie wiąże się z koniecznością dokonywania regularnych wpłat. Taka forma inwestowania może więc zainteresować zarówno tych, którzy zamierzają systematycznie odkładać pieniądze, jak i osoby chcące jednorazowo ulokować większą ilość środków.

FIO, SFIO, FIZ – znaczenie tajemniczych skrótów

Fundusze można sklasyfikować według wielu różnych kryteriów, ale kluczowe są dwa z nich – forma uczestnictwa oraz poziom ryzyka inwestycyjnego. Jeśli chodzi o tę pierwszą kwestię, produkty TFI dzieli się na: fundusze inwestycyjne otwarte (FIO), specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte (SFIO) oraz fundusze inwestycyjne zamknięte (FIZ).

Fundusze zamknięte, ze względu na dość skomplikowaną konstrukcję i możliwość prowadzenia elastycznej polityki inwestycyjnej, są kierowane przede wszystkim do doświadczonych inwestorów. Większość z nich to fundusze niepubliczne, które wiążą się z wysokim progiem wejścia (najczęściej minimum 40 tys. euro) i mogą być oferowane maksymalnie 149 nabywcom. Funkcjonują także publiczne fundusze zamknięte, które stanowią przedmiot obrotu giełdowego i są dostępne niemal dla każdego zainteresowanego; odznaczają się one jednak bardzo niską płynnością, przez co również nie sprawdzają się u mniej zaawansowanych inwestorów.

Zasady i ograniczenia, podobne do tych znanych z FIZ-ów, mogą stosować także specjalistyczne fundusze otwarte. Dlatego w praktyce, początkujący i średniozaawansowani inwestorzy powinni skupić się głównie na ofercie funduszy otwartych. To właśnie one stanowią najprostszy rodzaj funduszy, który cechują bardziej przejrzyste zasady działania i wyższe bezpieczeństwo, wynikające z konieczności stosowania się do bardziej restrykcyjnych przepisów. Te produkty są dostępne praktycznie dla każdego zainteresowanego inwestycją – nie wymagają ani dużych nakładów finansowych, ani posiadania specjalistycznej wiedzy inwestycyjnej.

Jak zainwestować w fundusz?

W zależności od rodzaju funduszu inwestycyjnego, tytułem prawnym uprawniającym do udziału w aktywach funduszu są jednostki uczestnictwa (tak jest w przypadku FIO oraz SFIO) lub certyfikaty inwestycyjne (FIZ).

Chcąc zainwestować w wybrany fundusz otwarty, trzeba nabyć jego jednostki uczestnictwa, które podlegają regularnej, często codziennej, wycenie. Ich zakupu, ale również późniejszej odsprzedaży, można dokonać w dowolnym dniu roboczym, zawierając transakcję bezpośrednio z towarzystwem funduszy inwestycyjnych lub ze współpracującym z nim pośrednikiem. Takie operacje są realizowane w placówkach usługodawców, jak również za pośrednictwem internetu. Bardziej wygodna jest oczywiście ta druga opcja: wystarczy skorzystać ze strony internetowej TFI, czy serwisu transakcyjnego banku i złożyć dyspozycję zakupu lub sprzedaży określonej ilości jednostek uczestnictwa.

Pod adresem https://axa.pl/emerytura-i-inwestycje/axa-tfi/jak-inwestowac/ można znaleźć instrukcję, jak krok po kroku wygodnie inwestować w fundusze przez internet.

Trzeba pamiętać, że ponieważ jednostki funduszy inwestycyjnych nie są papierami wartościowymi, nie można nimi handlować na rynku wtórnym. Co więcej, nie można ich też nikomu darować, ani odstąpić. Podlegają za to dziedziczeniu, a w razie jego braku, wchodzą w skład masy spadkowej.

Chcesz wiedzieć więcej o inwestowaniu? Czytaj artykuł: Jak inwestować pieniądze? – pomysły na pomnażanie kapitału.

Który rodzaj funduszu wybrać?

W portfelach inwestycyjnych funduszy otwartych znajdują się przede wszystkim te aktywa, które można łatwo upłynnić: akcje, obligacje oraz produkty rynku pieniężnego. W zależności od polityki inwestycyjnej funduszu i związanego z nią ryzyka, wyróżnia się fundusze akcyjne, obligacyjne, mieszane oraz dłużne krótkoterminowe.

Najwyższym ryzykiem, ale jednocześnie największym potencjałem zysku odznaczają się fundusze lokujące środki na rynku akcyjnym. Stanowią one dobre rozwiązanie dla bardziej agresywnych inwestorów, ale również dla wszystkich tych, którzy chcą ulokować środki na długi okres. Praktyka pokazuje, że akcje giełdowe podlegają sporym wahaniom cen, ale w długim terminie przynoszą satysfakcjonujące, znacznie wyższe niż lokaty czy obligacje, stopy zwrotu. Z tego też względu, mogą je wziąć pod uwagę także osoby, które chciałyby oszczędzać z myślą o emeryturze, edukacji dzieci, czy też innym długoterminowym celu. W tego typu sytuacjach sprawdzają się również fundusze mieszane, które lokują kapitał zarówno w akcjach, jak i obligacjach.

Jeśli celem inwestowania w fundusze jest ochrona kapitału i zysk nieco wyższy, niż na lokatach bankowych, należy skupić się na ofercie bezpiecznych funduszy obligacyjnych. To rozsądna opcja dla osób, które za środki wpłacone do funduszu planują za kilka lat kupić samochód lub mieszkanie, albo oszczędzają z myślą o innym średnioterminowym celu. Jeśli pieniądze można „zamrozić” jedynie na krótki czas, rok lub dwa lata, warto zainteresować się funduszami dłużnymi krótkoterminowymi – to najbezpieczniejsze produkty TFI, które lokują środki w instrumenty dłużne o krótkim terminie do wykupu i mają potencjał zysku tylko nieznacznie większy, niż lokaty terminowe.

Warto zaznaczyć, że w fundusze można również inwestować w ramach Indywidualnego Konta Emerytalnego (IKE) oraz Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE), które stanowią rozwiązania z zakresu trzeciego filaru systemu emerytalnego. Jedną z ich najważniejszych zalet są korzyści podatkowe – takie jak choćby możliwość uniknięcia podatku od zysku kapitałowych.

Więcej przydatnych informacji na temat funduszy, wyceny TFI oraz sposobów zabezpieczenia przyszłości można znaleźć na stronie: https://axa.pl/emerytura-i-inwestycje/axa-tfi/.

Co jeszcze warto wiedzieć?

Wybór odpowiedniego rodzaju funduszu inwestycyjnego to dopiero połowa sukcesu – trzeba jeszcze wybrać dobrze zarządzany fundusz, który pozwoli uzyskać satysfakcjonujące zyski. W tym celu należy przeanalizować i porównać ze sobą historyczne wyniki poszczególnych funduszy, uwzględniając zarówno okresy hossy, jak i bessy na rynku. Trzeba jednak pamiętać, że choć dobre rezultaty z przeszłości będą pozytywnie świadczyły o jakości zarządzania danym funduszem, to jednak nie można mieć gwarancji, że powtórzą się również w przyszłości.