Dla kogo wcześniejsza emerytura?

Osoby urodzone w latach 1949-1968, które wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, mają prawo ubiegać się o wcześniejszą emeryturę. Aby uzyskać to świadczenie, spełnione muszą być następujące warunki: osiągnięcie wieku emerytalnego, posiadanie wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, udokumentowany staż pracy w szczególnych warunkach lub w określonych zawodach oraz rezygnacja z uczestnictwa w otwartym funduszu emerytalnym, lub przeniesienie środków z OFE do ZUS.

Obserwuj kanał Dziennik.pl na WhatsAppie

Reklama

Wcześniejsza emerytura a praca w szczególnych warunkach

Pracę w szczególnych warunkach definiuje się jako pracę, która: charakteryzuje się znaczną szkodliwością dla zdrowia lub wysokim stopniem uciążliwości bądź wymaga od pracownika wyjątkowej sprawności psychofizycznej ze względu na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa własnego, lub innych osób.

Przykłady pracy w szczególnych warunkach to: zatrudnienie w kopalniach, działalność ratownicza w górach, a także zajęcia związane z niebezpiecznymi substancjami, takimi jak azbest, ołów czy kadm. Natomiast do pracy o szczególnym charakterze zaliczamy: służbę w celnej i innych organach kontrolnych, pracę twórczą artystów i dziennikarzy, działalność nauczycielską oraz służbę wojskową.

Reklama

Wcześniejsza emerytura 2024. Jakie dokumenty?

Chcąc ubiegać się o emeryturę za pracę w trudnych warunkach lub o szczególnym charakterze, należy udać się na stronę internetową ZUS i pobrać dwa ważne formularze: wniosek o emeryturę (EMP) oraz informacyjny o okresie pracy (ERP-6). Te same dokumenty można też otrzymać w każdej placówce ZUS. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające przebieg naszej pracy, w tym: okresy zatrudnienia w trudnych warunkach lub o szczególnym charakterze, okresy składkowe i nieskładkowe (zgodnie z ERP-6), a także wysokość zarobków.

Wniosek należy złożyć nie później niż w dniu poprzedzającym ukończenie 60. roku życia (kobiety) lub 65. roku życia (mężczyźni). ZUS interesuje się tylko pełnoetatową pracą, niezależnie od tego, czy była to praca w firmie prywatnej, czy państwowej. Nie ma znaczenia, czy pracowaliśmy na umowę zlecenie lub prowadzili własną działalność. Liczą się tylko okresy zatrudnienia na pełny etat w ramach stosunku pracy lub służby.

Wcześniejsza emerytura a wiek

Jak długo trzeba być zatrudnionym, żeby otrzymać wcześniejszą emeryturę?

  • Pracownik kolei: 15 lat stażu pracy, przy czym dla kobiet wiek ten wynosi 55 lat, a dla mężczyzn 60 lat.
  • Przynajmniej 15 lat doświadczenia zawodowego wymagane jest w dziennikarstwie - 55 lat (dla kobiet) i 60 lat (dla mężczyzn). Dodatkowo, osiągnięcie tego wieku musi nastąpić podczas wykonywania pracy dziennikarskiej lub w dniu złożenia wniosku o emeryturę, oraz konieczne jest podpisanie układu zbiorowego pracy dziennikarzy.
  • Przynajmniej 15 lat pracy w Najwyższej Izbie Kontroli - dla osób w wieku 55 lat (dla kobiet) i 60 lat (dla mężczyzn). Dodatkowo konieczne jest osiągnięcie tego wieku w trakcie zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli.
  • Przynajmniej 15 lat aktywności twórczej lub artystycznej kwalifikuje do przejścia na emeryturę w następującym wieku: Tancerz, akrobata, gimnastyk, ekwilibrysta, kaskader: 40 lat dla kobiet i 45 lat dla mężczyzn, Solista wokalista, muzyk grający na instrumentach dętych, treser zwierząt drapieżnych: 45 lat dla kobiet i 50 lat dla mężczyzn, Artysta chóru, żongler, komik cyrkowy, aktor teatru lalek: 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn, Aktorka, dyrygentka: 55 lat, Muzyk grający na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operator obrazu filmowego, fotografik: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn.

Zgodnie z informacją zamieszczoną na stronie zus.pl, przy ustalaniu uprawnień osób w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się także:

  • Pracowników organów kontroli państwowej,
  • Pracowników organów administracji celnej,
  • Nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 roku - Karta Nauczyciela,
  • Żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy różnych służb (Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej), jeżeli nie spełniają warunków lub utracili prawo do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób,
  • Pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej.

Wyczerpujący wykaz zawodów uprawniających do wcześniejszej emerytury został zawarty w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku.

Komu nie przysługuje wcześniejsza emerytura?

Nie wszyscy urodzeni w latach 1948-1969, spełniający kryterium wiekowe, mają prawo do wcześniejszej emerytury, szczególnie jeśli wykonywali pracę w szczególnych warunkach. Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia lub prowadzące działalność gospodarczą mogą napotykać trudności w spełnieniu warunków uprawniających do wcześniejszej emerytury. Ponadto, okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach na część etatu mogą nie być w pełni uwzględniane przez ZUS przy ustalaniu prawa do wcześniejszej emerytury.

Okres służby wojskowej stanowi istotną barierę w ustalaniu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, gdyż nie jest on wliczany do stażu pracy branego pod uwagę przy obliczeniach emerytalnych. Ponadto ZUS może nie uwzględnić okresów pobierania wynagrodzenia chorobowego lub świadczeń z ubezpieczenia społecznego w przypadku choroby bądź macierzyństwa, co obniża wysokość przyszłej emerytury. Dodatkowo, okresy pobierania świadczeń rehabilitacyjnych lub korzystania z urlopu zdrowotnego nie są wliczane do okresu składkowego.