Od momentu przystąpienia do Unii Europejskiej Polska odnotowała najsilniejszy wzrost udziału w łącznym eksporcie krajów Unii, o 3,1 pkt proc. i dotyczył on niemal wszystkich gałęzi przetwórstwa. W tym samym czasie część krajów tzw. starej Unii odnotowała spadek pod względem udziału w unijnym eksporcie – Niemcy o 3,2 pkt proc., a Francja o 4,2 pkt proc. Spory awans, o blisko 2 pkt proc., polskie firmy osiągnęły również w hierarchii unijnych eksporterów usług – wynika z raportu Banku Pekao SA „20 lat Polski w Unii Europejskiej z perspektywy przedsiębiorstw i sektorów gospodarki”.
Rosnąca obecność polskich firm na rynku unijnym pozwoliła na awans Polski do grona 25 największych eksporterów na świecie (23. miejsce w 2022 r.). W tej elitarnej grupie nasz kraj odnotował szósty najsilniejszy wzrost udziału w globalnym handlu pomiędzy 2004 i 2022 r. (+0,6 pkt proc.).
Dane przedstawione w raporcie Pekao potwierdzają, że polski biznes dobrze wykorzystał szanse związane z akcesją Polski do Unii Europejskiej. Jakie sektory poradziły sobie najlepiej?
Rozkwit handlu między Polską a Unią
W 2022 r. Polska odpowiadała za przeszło 6 proc. eksportu wewnątrzunijnego wobec niecałych 3 proc. w 2004 r. W ciągu dwóch dekad zwiększyliśmy swój udział w handlu wewnątrzwspólnotowym jako eksporter w 22 z 23 sektorów przetwórczych. W przypadku 6 – według zestawienia z 2022 r. – Polska uplasowała się zaś na podium.
Najlepiej poradziły sobie sektory tytoniowy oraz meblarski. Polska jest największym dostawcą tego typu dóbr do innych państw UE, a nasz udział w eksporcie wewnątrzunijnym wynosi – w przypadku wyrobów tytoniowych 25,7 proc. (awans z miejsca 11. w 2004 r. na pozycję lidera), a w sektorze meblarskim 21,9 proc.
Polska jest też wiceliderem dostaw wyrobów drzewnych (12,7 proc.) oraz z gumy i tworzyw sztucznych (10,4 proc.). Inne gałęzie eksportowe to urządzenia elektryczne i wyroby z metali, w przypadku których jesteśmy trzecim najważniejszym eksporterem z udziałem odpowiednio 10,2 proc. oraz 9,5 proc. w eksporcie pomiędzy krajami UE. W kolejnych pięciu branżach, w tym w największym przemyśle spożywczym, Polska plasuje się w pierwszej piątce zestawienia.
Perspektywy na rynkach trzecich
Jak zauważają autorzy raportu, Polska jest dla UE głównym centrum produkcyjnym w Europie Środkowej. Co więcej, w przeważającej większości branż nasz eksport rósł szybciej niż pozostałych państw regionu. Potencjał dalszego zwiększania udziału w handlu wewnątrzwspólnotowym jest wciąż znaczny – oceniają analitycy Banku Pekao – zwłaszcza że krajowe firmy są w różnym stopniu obecne w poszczególnych krajach członkowskich. Na części rynków (w tym największych, jak Francja, Włochy czy Hiszpania) autorzy raportu dostrzegają sporą przestrzeń do wzrostu biznesu polskich firm niezależnie od lokalnej koniunktury.
Więcej barier w ekspansji zagranicznej rodzime firmy napotykają w przypadku podboju rynków pozaunijnych. Choć i w tym przypadku akcesja Polski do Unii Europejskiej otworzyła wiele zagranicznych drzwi i przyczyniła się do wzrostu eksportu na rynki trzecie, to wzrost ten był mniejszy niż w przypadku wewnątrzunijnej wymiany handlowej. Udział Polski w unijnym eksporcie do krajów trzecich jest dwucyfrowy jedynie w przypadku sektora tytoniowego (13,6 proc.) i meblarskiego (11,8 proc.). Potencjał do eksplorowania rynków trzecich nadal jest jednak ogromny, co stanowi szansę, którą polski biznes może wykorzystać w kolejnych latach. Rodzime firmy nadal mogą bowiem czerpać korzyści z członkostwa Polski w UE, które wspiera nie tylko bezpośrednią sprzedaż – w związku z postrzeganiem Polski jako kraju zachodniego i działaniem pod szyldem „made in EU” – ale też rozwój kooperacji z firmami zachodnimi, jak wskazują autorzy raportu.
Silny sektor usługowy
20 lat członkostwa w UE Polska wykorzystała również do wzmocnienia swojej roli w unijnym eksporcie usług. Tylko od 2006 r. udział Polski urósł pod tym względem dwukrotnie. W 2022 r. nasz kraj odpowiadał za 3,5 proc. eksportu usług w ramach Unii, co przekłada się na 10. miejsce w UE. Jak wynika z raportu Banku Pekao SA, Polska eksportuje usługi o wartości zbliżonej do pozostałych państw Grupy Wyszehradzkiej razem wziętych.
Eksportowo urosły wszystkie kategorie usług. Najbardziej te, w przypadku których pozycja Polski jest najsilniejsza. To budownictwo, w którym zajmujemy piąte miejsce wśród krajów UE z udziałem w eksporcie na poziomie 9 proc. To również naprawa i konserwacja (6,7 proc.) oraz transport (4,8 proc.). Obszarem silnego wzrostu była również informacja i komunikacja, gdzie od początku ubiegłej dekady udział Polski w unijnym eksporcie podwoił się do ok. 3 proc. w 2022 r., co przekłada się na ósme miejsce wśród krajów UE.
Partner
fot. materiały prasowe