rozwiń ›

Czym jest waloryzacja emerytur?

Waloryzacja emerytur to coroczna procedura mająca na celu zwiększenie kwoty wypłacanych świadczeń, aby ich wartość realna była dostosowana do zmian ekonomicznych. Głównym celem tego działania jest ochrona siły nabywczej pieniędzy otrzymywanych przez emerytów w obliczu inflacji (wzrostu cen) oraz zapewnienie, że ich świadczenia rosną wraz ze wzrostem płac w kraju. Dzięki temu mechanizmowi osoby na emeryturze mogą utrzymać stabilny standard życia, niezależnie od dynamicznie zmieniających się warunków gospodarczych.

Reklama

Jak obliczana jest waloryzacja emerytur?

Wskaźnik waloryzacji jest obliczany na podstawie dwóch kluczowych składowych. Pierwszą jest średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, który bezpośrednio odzwierciedla inflację i służy neutralizacji jej negatywnego wpływu na wartość emerytur. Drugim elementem jest średnioroczny wzrost wynagrodzeń, który ma gwarantować, że emerytury partycypują we wzroście zamożności społeczeństwa i poprawie standardu życia wynikającej ze wzrostu produktywności. Choć pełny wzór na waloryzację jest złożony, to w istocie wskaźnik końcowy jest sumą średniorocznej inflacji oraz przynajmniej dwudziestu procent realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym.

Kiedy następuje waloryzacja emerytur?

Reklama

W Polsce proces waloryzacji emerytur jest przeprowadzany raz w roku, a podwyższone świadczenia zaczynają obowiązywać każdego 1 marca. Od tej daty wszystkie wypłacane emerytury są automatycznie podnoszone o wskaźnik waloryzacji ustalony na dany rok.

Waloryzacja emerytur w 2026 roku

Od 1 marca 2026 roku świadczenia emerytalne i rentowe w Polsce zostaną automatycznie podwyższone o 4,88 proc. Waloryzacja ta wynika z ustalonego wskaźnika, który bierze pod uwagę inflację z roku 2025 oraz co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. Emeryci nie muszą składać w tej sprawie żadnych wniosków. W rezultacie, najniższa emerytura brutto wzrośnie z 1878,91 zł do około 1970 zł (co oznacza podwyżkę netto o 84–85 zł), natomiast wyższe emerytury zyskają proporcjonalnie więcej, dzięki zastosowaniu podwyżki procentowej.

Wzrost emerytur i rent od 2026 roku

W nadchodzącej waloryzacji emerytur i rent, osoby pobierające obecnie świadczenia odczują konkretne wzrosty, które będą różniły się w zależności od początkowej wysokości emerytury. Na przykład, świadczenie wynoszące około 2500 zł brutto zostanie podwyższone o blisko 125 zł netto miesięcznie, natomiast w przypadku emerytury na poziomie 4000 zł brutto, wzrost ten może sięgnąć około 160 zł netto. Wprowadzenie tej waloryzacji stanowi dla budżetu państwa koszt szacowany na około 22 miliardy złotych.

Zakres waloryzacji emerytur i konkretne kwoty

Waloryzacja obejmie szeroki zakres świadczeń wypłacanych zarówno przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), jak i Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), włączając w to emerytury, renty, dodatki pielęgnacyjne oraz inne świadczenia. Przykładowo, najniższa emerytura ulegnie zwiększeniu z 1878,91 zł brutto do 1969,52 zł brutto, co oznacza podwyżkę o około 90,61 zł brutto, przekładającą się na około 84 zł netto, w efekcie czego emeryt otrzyma 1799 zł netto po waloryzacji. Emerytura w wysokości 2000 zł brutto wzrośnie do około 2097,60 zł brutto, co oznacza zysk netto rzędu 95 zł, a świadczenie 2500 zł brutto osiągnie kwotę 2622 zł brutto, przynosząc zysk netto w przedziale 105–125 zł. Dla emerytury 3000 zł brutto nowa wartość wyniesie 3146,40 zł brutto, co daje około 125 zł zysku netto i kwotę netto po waloryzacji wynoszącą około 2840 zł. Świadczenie w wysokości 3500 zł brutto zwiększy się natomiast do 3670,80 zł brutto, z zyskiem netto szacowanym na 140–150 zł.

Wpływ waloryzacji 2026 na wyższe świadczenia i średnią emeryturę

Dzięki zastosowaniu mechanizmu procentowego, wzrost kwotowy jest bardziej znaczący dla wyższych świadczeń. Emerytura 4000 zł brutto wzrośnie do 4195,20 zł brutto, co oznacza zysk netto na poziomie około 162 zł i kwotę netto po waloryzacji około 3760 zł, a 4500 zł brutto osiągnie 4720 zł brutto, przynosząc zysk netto w wysokości 180–190 zł. Średnia emerytura, oscylująca wokół 3800–4000 zł brutto, zyska miesięcznie od 150 do 162 zł netto, co daje roczny dodatkowy dochód przekraczający 1900 zł, nie wliczając korzyści wynikających ze zwiększenia trzynastej i czternastej emerytury. Nowe kwoty zostaną wypłacone zgodnie z harmonogramem ZUS, trafiając na konta świadczeniobiorców w pierwszej połowie marca 2026 roku, na przykład 3–5 marca dla osób z terminem płatności przypadającym na 5. dzień miesiąca.

Waloryzacja emerytur 2026 a budżet i dodatkowe świadczenia

Całkowity koszt waloryzacji dla budżetu państwa szacowany jest w przedziale 22–22,8 miliarda złotych i dotyczy około 10 milionów świadczeniobiorców. Podwyżka wpłynie również na wysokość dodatkowych świadczeń: trzynasta emerytura wypłacana w kwietniu 2026 roku wyniesie 1969,52 zł brutto i zostanie wypłacona w pełnej wysokości wszystkim uprawnionym, a czternasta emerytura we wrześniu osiągnie tę samą kwotę, jednak będzie obowiązywał próg dochodowy 2900 zł brutto po waloryzacji, powyżej którego świadczenie to będzie redukowane na zasadzie złotówka za złotówkę. Należy zauważyć, że zastosowany mechanizm procentowy jest korzystniejszy dla emerytur przekraczających 3000 zł w porównaniu do alternatywnego, postulowanego wariantu kwotowego, który zakładałby stałą podwyżkę o 150 zł. Natomiast wariant kwotowy przyniósłby większe korzyści dla osób pobierających najniższe świadczenia.