Wzrost wydatków na siły zbrojne jest większy niż przedstawiony w tym samym sprawozdaniu cel wzrostu PKB na bieżący rok, który określono na „około 5 proc”. Jest to również ósmy z rzędu jednocyfrowy wzrost budżetu obronnego; w poprzednim roku wzrósł on o 7,1 proc., licząc rok do roku.
Wydatki Chin na zbrojenia są bacznie obserwowane w stolicach okolicznych krajów i w Waszyngtonie, które starają się odczytać, jak szybko Pekin będzie próbował modernizować swoją armię. Władze ChRL podkreślają, że wydatki te służą wyłącznie celom obronnym.
Nasze siły zbrojne, skupiając się na celach na stulecie chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej w 2027 roku, powinny pracować na rzecz wykonywania operacji wojskowych, wzmocnić gotowość bojową i podnieść zdolności militarne – powiedział Li w sprawozdaniu na rozpoczęcie sesji Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych (OZPL).
OZPL zatwierdzi zmiany w administracji państwowej, wynikające z ubiegłorocznego XX zjazdu Komunistycznej Partii Chin (KPCh). Przywódca partii i kraju Xi Jinping sięgnie najpewniej po trzecią kadencję na stanowisku przewodniczącego ChRL, a nowym premierem zostanie prawdopodobnie jego bliski współpracownik Li Qiang, który na zjeździe KPCh został drugim pod względem rangi dygnitarzem partii.
Chiny posiadają jedną z największych armii świata pod względem liczby żołnierzy. W ostatnich latach pod rządami Xi prowadziły również szeroko zakrojoną kampanię jej modernizacji, opracowując systemy rakietowe, myśliwce o obniżonej wykrywalności czy lotniskowce. Chińskie wojsko zwiększało też aktywność na okolicznych morzach, w tym na spornym Morzu Południowochińskim i w okolicach Tajwanu, co prowadziło do napięć w relacjach z USA i krajami regionu.
Budżet wojskowy ChRL jest ponad trzy razy mniejszy niż wydatki militarne Stanów Zjednoczonych, choć wielu dyplomatów i zagranicznych ekspertów jest zdania, że oficjalne dane z Pekinu są zaniżone.
"Pokojowe zjednoczenie" z Tajwanem
Komunistyczne władze w Pekinie uznają demokratycznie rządzony Tajwan za część ChRL i dążą do przejęcia nad nim kontroli, nie wykluczając przy tym możliwości użycia siły. W ostatnich latach nasiliły działania wojskowe wokół Tajwanu, oskarżając władze w Tajpej i Waszyngtonie o zmowę.
Li oświadczył w przemówieniu do prawie 3 tys. delegatów z całego kraju w Wielkiej Hali Ludowej, że rząd w Pekinie powinien realizować politykę Komunistycznej Partii Chin (KPCh) w „rozwiązywaniu kwestii Tajwanu” i podjąć „stanowcze kroki przeciwko niepodległości Tajwanu”.
Powinniśmy promować pokojowy rozwój relacji w Cieśninie Tajwańskiej i prowadzić proces pokojowego zjednoczenia Chin – oświadczył premier.
Większość Tajwańczyków nie jest jednak zainteresowana przejściem pod władzę autokratycznych Chin – zaznacza agencja Reutera. Władze w Tajpej utrzymują, że o losach Tajwanu powinno decydować wyłącznie 23 mln jego mieszkańców.
W ubiegłym roku Chiny przeprowadziły ćwiczenia wojskowe wokół Tajwanu na bezprecedensową skalę. Według Pekinu był to odwet za wizytę ówczesnej spikerki Izby Reprezentantów USA Nancy Pelosi w Tajpej. Pojawiały się obawy, że precedens stworzony przez rosyjską inwazję na Ukrainę może ośmielić Pekin do próby siłowego zajęcia Tajwanu, co mogłoby doprowadzić do wojny z USA.
Samowystarczalność technologiczna
W ostatnich pięciu latach Chiny skutecznie przeciwstawiły się zewnętrznym próbom zahamowania ich rozwoju poprzez stymulację gospodarki, innowacji i nowych motorów wzrostu – ocenił Li w przemówieniu do prawie 3 tys. delegatów Ogólnochinskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych (OZPL).
Komentatorzy zwracają uwagę, że Chiny znajdują się pod narastającą presją ze strony USA, które starają się ograniczyć im dostęp do najnowocześniejszych technologii układów scalonych czy sztucznej inteligencji w imię bezpieczeństwa narodowego.
Polityka naukowa i technologiczna powinna być nastawiona na budowę potęgi i samowystarczalności kraju w tej dziedzinie (…) Powinniśmy lepiej wykorzystać rolę rządu w rozdzielaniu środków, by osiągać kluczowe przełomy technologiczne, a firmy powinny być głównymi podmiotami dokonującymi innowacji – zaznaczył premier.
Specjalny fundusz na rozwój czipów i innych kluczowych gałęzi przemysłu zostanie w tym roku powiększony o prawie 50 proc. do 13,3 mld juanów (1,9 mld USD) w porównaniu z rokiem ubiegłym – podał hongkoński dziennik „South China Morning Post”.
Agencja Reutera zwraca uwagę, że w tegorocznej sesji OZPL i odbywającej się w tym samym czasie sesji organu doradczego Komunistycznej Partii Chin (KPCh) nie uczestniczy szereg przedstawicieli sektora internetowego, w tym założyciele firm Tencent, Alibaba czy NetEase. Zwiększono natomiast reprezentację branży sprzętu, w tym producentów układów scalonych.
„Nowy skład na dwie sesje zdaje się odsłaniać jasny priorytet Pekinu, by wzmocnić możliwości technologiczne, aby osiągnąć samowystarczalność i zachować konkurencyjność wobec Stanów Zjednoczonych. W obecnym klimacie geopolitycznym firmy z branży technologii użytkowej są przyćmione tymi, które produkują twardą technologię” – oceniła dyrektorka centrum prawa chińskiego na Uniwersytecie Hongkońskim (HKU) Angela Zhang.
Z Kantonu Andrzej Borowiak