Biorąc pod uwagę misję edukacyjną NBP, cieszy fakt, że większość Polaków dostrzega, jak ważna i potrzebna jest wiedza ekonomiczna w codziennym życiu i chce ją poszerzać. Jednocześnie od lat pokutuje przeświadczenie, że ekonomia jest trudna i nieciekawa. Potwierdza to m.in. odnotowana w badaniu dysproporcja między samooceną wiedzy ekonomicznej Polaków, a jej rzeczywistym poziomem. Poprzez swoją działalność na polu edukacji, NBP stara się przybliżać zagadnienia ekonomiczne w sposób przystępny i atrakcyjny, uwzględniając przy tym indywidualne potrzeby odbiorców - powiedziała dyrektor Departamentu Edukacji i Wydawnictw NBP Anna Kasprzyszak, cytowana w komunikacie.
Badanie wykazało, że samoocena wiedzy ekonomicznej Polaków jest dość niska.
"Jedynie 8% uważa, że ich wiedza jest raczej duża, jednak w porównaniu z pomiarem z 2015 roku wzrósł odsetek takich osób. Więcej jest również osób, które oceniają swoją wiedzę jako średnią. Istotnie mniej jest natomiast osób oceniających swoją wiedzę jako raczej małą. Co ciekawe, w obecnym pomiarze ani jedna osoba nie oceniła swojej wiedzy bardzo wysoko" - czytamy w raporcie.
Wiedza ekonomiczna jest oceniana jako potrzebna w codziennym życiu (70%), ale jednocześnie mało interesująca (53%) i przede wszystkim trudna do zrozumienia (69%), podano także.
"Postrzeganie to nie zmieniło się istotnie w porównaniu z poprzednim pomiarem. Warto jednak zwrócić uwagę na spadek oceny wiedzy jako interesującej na przestrzeni 8 lat (minus 5 punktów procentowych 2020 vs. 2012)" - czytamy dalej.
W raporcie wskazano, że domowa edukacja ekonomiczna przekłada się wyraźnie zarówno na poziom wiedzy badanych, jak i na ich praktyki wychowawcze.
"Zdecydowana większość Polaków przed ukończeniem 18. roku życia próbowała zarobić swoje własne pieniądze (80%), a także była zachęcana do oszczędzania (79%). Im częściej badani rozmawiali w domu o ekonomii, tym poziom ich wiedzy ekonomicznej jest wyższy. Osoby, które w dzieciństwie dyskutowały z rodzicami o ekonomii, częściej rozmawiają o niej ze swoimi dziećmi" - czytamy dalej.
Badanie wykazało, że wobec pomiaru z 2015 roku spadł odsetek Polaków, którzy wszystkie środki finansowe przeznaczają na bieżące potrzeby.
"W 2015 roku była ich prawie połowa, obecnie jedynie 1/3. Wzrósł natomiast odsetek tych, którym zdarza się zaoszczędzić od czasu do czasu oraz tych, którzy oszczędzają regularnie" - czytamy dalej.
Prawie połowa (49%) Polaków deklaruje, że posiada oszczędności, zaś pięć lat wcześniej było to 35%.
"Wśród posiadających oszczędności 28% osób szacuje ich wysokość na 2-4 miesięczne dochody. Porównując wysokość oszczędności z danymi z badania z 2015 roku, obserwujemy wzrost odsetka osób, których oszczędności sięgają 5-9 miesięcznych dochodów" - czytamy w raporcie
W obszarze inwestowania 35% badanych uważa, że należy odkładać część pieniędzy niezależnie od poziomu dochodów i je inwestować (a nie trzymać "w skarpecie"), zaś 28% respondentów ocenia, że inwestowanie jest skomplikowane, więc się tym nie interesują.
"Nie inwestują też z powodu zbyt niskich środków lub braku wiedzy. Wolą bezpieczne odkładanie pieniędzy" - czytamy dalej.
37% badanych w takim samym stopniu prezentują postawę akceptacji inwestycji oraz ich odrzucenia.
Autorzy raportu wskazują, że ponad 60% polskiego społeczeństwa wymaga podstawowej edukacji w zakresie ekonomii i finansów.
"Są to przede wszystkim najmłodsi (15-24 lata) i najstarsi (po 55. roku życia) Polacy, a także osoby z wykształceniem podstawowym i zawodowym, częściej mieszkańcy wsi i małych miast" - rekomendują autorzy raportu.
W badaniu zauważono, widoczne dysproporcje między samooceną wiedzy ekonomicznej w poszczególnych obszarach a rzeczywistym poziomem tej wiedzy wynikającym z testu.
"Może to świadczyć o ciągle silnym w społeczeństwie przekonaniu, że wiedza z zakresu ekonomii, gospodarki i finansów jest trudna i nieciekawa" - czytamy dalej.
Celem projektu była diagnoza stanu wiedzy społeczeństwa polskiego na temat ekonomii i gospodarki, a także identyfikacja obszarów realnych potrzeb edukacyjnych w tym zakresie. Projekt badawczy został zrealizowany na zlecenie NBP przez konsorcjum IBC Group oraz Centrum Badań Marketingowych INDICATOR w 2020 roku. Próba do badania (N=2001) objęła teren całego kraju i została dobrana w taki sposób, aby zapewnić zarówno reprezentatywność wyników dla populacji ludności Polski w wieku 15+ pod względem płci, wieku i miejsca zamieszkania (wielkości miejscowości oraz województwa), jak i porównywalność do wyników poprzednich edycji badania z 2012 i 2015 roku.
NBP prowadzi działania służących upowszechnianiu wiedzy ekonomicznej skierowanych do różnych grup społecznych, w szczególności uczniów i nauczycieli. Wśród przedsięwzięć organizowanych przez bank centralny jest m.in. ogólnopolski konkurs grantowy, dzięki któremu co roku ponad 20 000 uczniów ze 100 szkół realizuje autorskie projekty edukacyjne.