W ramach programu Equal "Dynamizm i Doświadczenie" wspólnie z zespołem psychologów przeprowadziliśmy zarówno badania dotyczące wzajemnego postrzegania generacji, jak i testy psychologiczne wybranych właściwości w celu ustalenia, czy rzeczywiście można wskazać jakieś charakterystyczne różnice miedzy pokoleniami. Prosiliśmy pracowników -35 i 50+ oraz szefów o sporządzenie list zalet i wad własnego oraz przeciwległego pokolenia. Z pozycji zarządzających i obserwatorów takie same listy dla obu pokoleń sporządzali szefowie. Jak się okazało, oceny wszystkich trzech grup były w dużym stopniu zgodne. Wszystkie grupy wskazywały jako najważniejsze cechy pracowników -35:
• kreatywność,
• wiedzę i sprawność w posługiwaniu się technikami komputerowymi oraz językami obcymi,
• odwagę w działaniu,
• otwartość i komunikatywność,
• elastyczne podejście do zmian,
• nastawienie na sukces,
• asertywność,
• atrakcyjny wygląd,
• dobre zdrowie i siły fizyczne,
• a równocześnie brak stabilizacji życiowej i zawodowej, nieprzewidywalność i niską odpowiedzialność.
Ponadto pracownicy -35 uważają się za zaangażowanych w pracy, choć 50+ oraz szefowie oceniali ich zaangażowanie nisko.
Natomiast pracowników 50+ cechują głównie:
• duże doświadczenie życiowe i zawodowe,
• dyspozycyjność,
• lojalność i przywiązanie do firmy,
• stabilizacja życiowa,
• a przy tym opór wobec zmian,
• słabsze zdrowie,
• brak sprawności w posługiwaniu się komputerem i innymi urządzeniami IT oraz językami obcymi.
Sprzeczne oceny, które mogą być źródłem nieporozumień, dotyczą odporności na stres oraz dominacji grupowej. Jak wynika z naszych badań, poczucie dominacji ze strony przeciwnej grupy wiekowej mają nawzajem obie generacje. Pracownicy odczuwają, że kryterium wiekowe jest używane do dominowania i dyskryminowania - młodzi czują się odsuwani i niedopuszczani do wielu spraw "bo jeszcze nie mogą", a 50+ czują się odsuwani i wypychani "bo już się nie nadają". Ci ostatni wykazują jednak sporą tolerancję względem młodszych kolegów i wysoki poziom krytycyzmu wobec własnej grupy wiekowej. Pracownicy -35 okazali się bardziej krytyczni wobec swoich starszych kolegów. Z badań wynika, że we wzajemnym postrzeganiu są oni ślepi na takie wartości 50+, jak choćby wysokie możliwości udzielania wsparcia psychicznego zarówno młodszym kolegom, jak i szefom, czy umiejętność tzw. niewychodzenia przed orkiestrę. Co znamienne, na co dzień obie grupy nie uświadamiają sobie, w jakie role społeczne w wzajemnych relacjach wchodzą, a szczególnie, że 50+ wchodzą w role uzupełniające do ról szefów i -35.
Brak porozumienia prowadzi do izolacji pokoleniowej, tamowania przepływu informacji, wiedzy i pomysłów, braku wzajemnego inspirowania się, psuje klimat, co już pozostaje w oczywistym związku z obniżaniem efektywności pracy, a wreszcie do konfliktów zarówno jawnych, jak i nieuświadomionych.
Bożena Boruta-Gojny, trener modelu intermentoring, koordynator ds. merytorycznych w projekcie "Dynamizm i doświadczenie - wspólne sterowanie zmianą" z Polskiego Stowarzyszenia Psychologów Praktyków
